Virus cảm lạnh có dấu hiệu thao túng gen
11/07/2009
Hắt hơi, sổ mũi và ớn lạnh? Bạn có thể đổ lỗi cho rhinovirus ở người (HRV), loại virus gây 30 đến 50% bệnh cảm lạnh thông thường. Nhưng trên thực tế, không chỉ duy nhất virus mà chính là khả năng thao túng gen của loại virus này mới chính là nguyên nhân gây ra các triệu chứng khó chịu nhất của bệnh cảm lạnh. Lần đầu tiên, các nhà khoa học đã chứng mình được HRV chiếm quyền điều khiển các gen và gây ra các phản ứng quá đà mà biểu hiện bên ngoài vẫn thường thấy ở mũi của con người.
Nghiên cứu, công bố cuối năm 2008 trên tạp chí chuyên ngành tại Mỹ, là công trình khoa học đầu tiên xem xét tới sự thay đổi về gen gây ra bở HRV một cách toàn diện.
Theo tiến sỹ David Proud, giảng viên khoa Sinh lý học trường đại học Calgary, đứng đầu nhóm nghiên cứu cho biết phát hiện này không chỉ là này là bước tiến quan trọng cho phác đồ phòng và điều trị bệnh cảm lạnh, mà còn là kim chỉ nam cho các nghiên cứu các bệnh về hô hấp. Công trình nghiên cứu được thực hiện dưới sự cộng tác của các nhà khoa học tại trường Đại học Virginia và hãng Procter & Gamble.
Tiến sỹ Proud nói thêm trong khi bệnh cảm lạnh thường được cho là do nhiễm trùng nhẹ ở mũi và họng, nhưng thực ra chúng có hậu quả nghiêm trọng hơn nhiều đối với sức khỏe. Rhinovirus là nguyên nhân chính gây cảm lạnh nhưng nó cũng là mầm gây ra một số bệnh nghiêm trọng hơn như hen suyễn hay bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)
Tiến sỹ Ron Turner, Đại học Virginia, đồng tác giả của công trình cũng cho biết những hiểu biết về góc độ sinh học của bệnh cảm lạnh thông thường thậm chí có thể mở ra phác đồ phòng và trị bệnh hiệu quả hơn đối với bệnh này.Các nhà nghiên cứu tiến hành tiêm chủng HRV và giả HRV trên các tình nguyện viên, sau đó lấy các tế bào niêm mạc mũi ở thời điểm 8 giờ và 48 giờ sau tiêm chủng đi phân tích sự thay đổi gen.
Sau 8 giờ, không có bằng chứng rõ ràng về sự khác nhau giữa nhóm đối chứng và nhóm nhiễm HRV, nhưng ở thời điểm 48 giờ, có hơn 6500 gen đã có điều chỉnh xuống hoặc lên theo HRV, rất nhiều gen điều chỉnh lên rơi vào hai trường hợp sau: gen tạo protein chống virus bao gồm cả viperin; hoặc gen tạo ra sự phân bào dễ viêm nhiễm.
"Đây là bức tranh toàn cảnh đầu tiên chỉ rõ một vài nhóm gen có khả năng đóng góp vào việc chống lại hay tiếp tay cho virus thâm nhập vào cơ thể”
Các nhà khoa học cũng tìm thấy chuẩn virus nhân hơn gấp đôi trong tế bào đã bị vô hiệu hóa bời gen sản sinh ra kháng virus viperin, như vậy bản sao của HRV đã bị ngăn cản bởi viperin. Đã có bằng chứng về loại protein này ( chỉ mới được phát hiện cách đây vài năm) rất có tác dụng đối với bệnh cúm, nhưng vai trò của chúng đối với trường hợp nhiễm rhinovirus chưa được biết đến. Nên đây là điều khá bất ngờ, theo ông Proud.
Toàn bộ các dữ liệu này đã giúp các nhà khoa học tường tận hơn về phản ứng của cơ thế đối với HRV và xác định một số gen mới cần được nghiên cứu kỹ hơn để xác định vai trò của chúng trong việc phát sinh bệnh tật. Điều này có thể chỉ ra cơ chế gây viêm nhiễm hay phòng vệ để bào chế thuốc, không chỉ để điều trị cảm lạnh mà còn cả bệnh hen suyễn và COPD.
