Uỷ ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội thăm và làm việc tại Viện KHCNVN

22/06/2012
Nhận thức rõ vai trò then chốt của khoa học và công nghệ đối với sự phát triển lực lượng sản xuất hiện đại, bảo vệ tài nguyên và môi trường, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, tốc độ phát triển và sức cạnh tranh của nền kinh tế, Đảng và Nhà nước ta đã quan tâm đầu tư cho khoa học và công nghệ ngày càng lớn mạnh. Đáp lại sự quan tâm đó, hoạt động khoa học và công nghệ trong những năm gần đây đã có những chuyển biến tích cực, đạt được những kết quả đáng khích lệ, góp phần quan trọng vào sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều vấn đề còn tồn tại, cần được giải quyết cấp bách để có thể đưa nền khoa học và công nghệ nước nhà có những bước phát triển đột phá, đóng góp hiệu quả hơn nữa đối với sự nghiệp phát triển của đất nước.

Uỷ ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội (KHCNMT) là cơ quan chuyên trách có chức năng lập pháp và giám sát trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, môi trường. Sáng ngày 9/6/2012, Uỷ ban đã có buổi làm việc với Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam về tình hình thực hiện chính sách và pháp luật về đầu tư cho khoa học, công nghệ và bảo vệ môi trường (giai đoạn 2006 -2011). Về phía Ủy Ban KHCNMT của Quốc hội có đồng chí Phan Xuân Dũng - UVBCHTƯ Đảng, Chủ nhiệm Uỷ ban, các đồng chí Phó Chủ nhiệm Ủy ban và các đại biểu Quốc hội các tỉnh. Về phía Viện KHCNVN có GS. Châu Văn Minh - UVBCHTƯ Đảng, Chủ tịch Viện, GS. Nguyễn Đình Công, Phó Chủ tịch Viện và các đồng chí lãnh đạo các Viện nghiên cứu và các đơn vị trực thuộc và đông đảo các nhà khoa học của Viện KHCNVN.

Nội dung trọng tâm của buổi làm việc chính là diễn đàn để lãnh đạo và các nhà khoa học Viện KHCNVN nêu ý kiến đánh giá về thực trạng đồng thời đề xuất kiến nghị để hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật, cơ chế, chính sách đầu tư cho khoa học - công nghệ ở nước ta hiện nay. Trên cơ sở tiếp thu những nội dung này, Uỷ ban KHCNMT sẽ thảo luận và tham mưu giúp Quốc hội thông qua các dự án Luật, Dự toán ngân sách cho khoa học và công nghệ đồng thời đóng góp ý kiến vào các chương trình phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

Thay mặt lãnh đạo Viện KHCNVN, GS. Nguyễn Đình Công, Phó Chủ tịch Viện đã báo cáo với Đoàn của UBKHCNMT về tình hình chung về thực hiện chính sách, pháp luật về đầu tư cho khoa học, công nghệ và bảo vệ môi trường tại Viện KHCNVN giai đoạn 2006 – 2011.


GS.Nguyễn Đình Công, Phó Chủ tịch Viện KHCNVN

Theo đó, trong giai đoạn 2006 – 2011, mặc dù còn nhiều khó khăn nhưng ngân sách nhà nước đầu tư cho khoa học - công nghệ cả nước nói chung và Viện KHCNVN nói riêng vẫn tăng hàng năm. Năm 2011, chỉ tiêu ngân sách Nhà nước cấp cho Viện KHCNVN là 575,3 tỷ đồng, chủ yếu từ nguồn kinh phí sự nghiệp khoa học. Bên cạnh đó, Viện cũng đẩy mạnh công tác triển khai ứng dụng các kết quả khoa học vào thực tiễn cuộc sống. Năm 2011, các đơn vị trực thuộc Viện KHCNVN đã thực hiện 1132 hợp đồng kinh tế với tổng kinh phí hơn 213 tỷ đồng, trong đó kinh phí thực hiện là 121 tỷ đồng.

Với kinh phí được phân bổ như trên, lãnh đạo Viện cùng các nhà khoa học đã hết sực nỗ lực cố gắng thực hiện tốt công tác nghiên cứu và đã đạt được một số kết quả nhất định. Về kết quả công bố công trình đăng ký sở hữu trí tuệ, Viện KHCNVN là đơn vị đi đầu trong cả nước về công bố quốc tế. Năm 2011, Viện KHCNVN công bố 1612 công trình khoa học, số công trình đăng trên các tạp chí Quốc tế uy tín đạt tiêu chuẩn ISI là 334, trong đó có nhiều công trình được đăng trên các tạp chí có hệ số ảnh hưởng cao. Một số sản phẩm khoa học nổi bật của Viện trong thời gian gần đây có thể kể đến như Thuốc hỗ trợ cắt cơn cai nghiện ma tuý Heantos, Giải pháp công nghệ hồ treo, Bộ Atlas về điều kiện tự nhiên và môi trường Biển Đông và vùng phụ cận. Bên cạnh đó công tác báo tin động đất, cảnh báo sóng thần, công tác nghiên cứu và điều tra về sinh thái và tài nguyên sinh vật, các sản phẩm khối vật liệu, hoá học, hợp chất thiên nhiên và triển khai xây dụng cơ sở hạ tầng công nghệ vũ trụ v.v... đều được Viện KHCNVN thực hiện tốt.

Về đầu tư phát triển xây dựng tiềm lực cơ sở vật chất, trong giai đoạn 2006 – 1010, bình quân hàng năm Viện được đầu tư trên 50 tỷ đồng/năm và tổng mức đầu tư là 289,5 tỷ đồng. Với nguồn đầu tư trên, Viện đã thực hiện 22 dự án đầu tư, trong đó nổi bật là các dự án: Đầu tư xây dựng các phòng thí nghiệm trọng điểm cấp quốc gia, Tăng cường mạng lưới quan sát động đất phục vụ báo tin động đất, cảnh báo sóng thần và thực hiện Chiến lược nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vũ trụ đến năm 2020.

Viện KHCNVN đã hoàn thành 100% kế hoạch cả về khối lượng và giải ngân. Các dự án đều triển khai thực hiện đúng mục tiêu, nội dung theo báo cáo đã được phê duyệt. Tất cả các công trình hoàn thành đều được bàn giao đưa ngay vào sử dụng, khai thác đáp ứng kịp thời yêu cầu về cơ sở làm việc, nghiên cứu của các Viện nghiên cứu và các phòng thí nghiệm. 100% dự án kết thúc đều được kiểm toán độc lập, không có hiện tượng lãng phí, thất thoát, vi phạm đầu tư và được đánh giá đảm bảo đúng các quy định về quản lý đầu tư xây dựng hiện hành, bám sát qui hoạch phát triển tổng thể của Viện giai đoạn 200 – 2010 do Thủ tướng phê duyệt.

Tuy nhiên cũng cần phải nói thêm con số trên 50 tỷ đồng mỗi năm chỉ đạt trên 60% so với nhu cầu thực tế và đạt gần 20% so với kinh phí hoạt động sự nghiệp được cấp. Vì vậy, chưa đáp ứng được yêu cầu đầu tư xây dựng diện tích làm việc và trang thiết bị cho các phòng thí nghiệm. Vì vậy vẫn còn tình trạng các viện nghiên cứu vẫn chưa có trụ sở làm việc, chưa có cơ sở hiện đại phục vụ nghiên cứu, phát triển, thử nghiệm và ươm tạo công nghệ; nếu đã được cấp đất thì không có kinh phí đầu tư xây dựng…

Với thực tế còn nhiều điểm tồn tại, nội dung được quan tâm thảo luận hàng đầu chính là các đề xuất, kiến nghị của các nhà khoa học với Đảng và Nhà nước. Đây là vấn đề không mới và đã được đề cập trong rất nhiều các cuộc gặp mặt với các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước. Trong buổi làm việc này, Lãnh đạo Viện đề cập tới “Quy hoạch tổng thể phát triển Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam đến năm 2020, định hướng đến năm 2030” như là một điểm mốc quan trọng mở đầu cho sự phát triển mới của Viện KHCNVN. Để thực hiện tốt các mục tiêu đã được đề ra trong bản quy hoạch, Viện KHCNVN rất cần nhận được sự quan tâm của Đảng và Chính phủ, sự ủng hộ và phối hợp của các bộ, ban, ngành hữu quan. Bên cạnh đó, Viện cũng đề nghị Uỷ ban KHCNMT truyền đạt những đề xuất của Viện KHCNVN về chương trình đào tạo cán bộ trẻ, cơ chế thu hút nhân tài và sử dụng hiệu quả cán bộ khoa học trình độ cao, về vấn giao cho Viện các chương trình KHCN lớn của Nhà nước, các nhiệm vụ tư vấn, thẩm định KHCN đối với các dự án quan trọng của quốc gia…

Liên quan đến vấn đề vai trò của các nhà khoa học trong việc thẩm định đánh giá tác động và dự báo ảnh hưởng các dự án quan trọng của quốc gia, các nhà khoa học của Viện đã đưa ra các ý kiến rất tâm huyết.

GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu, “cây đại thụ” của nền khoa học Việt Nam phát biểu: Sau khi nghỉ công tác quản lý, trong suốt 18 năm làm khoa học, Giáo sư nhận thấy đầu tư cho khoa học đặt biệt là nghiên cứu cơ bản nước ta chưa được quan tâm đúng mức và xứng tầm. Giáo sư đã đề nghị Đảng, Nhà nước cần phải có sự đầu tư và quan tâm thích đáng cho khoa học và công nghệ.


Giáo sư. Viện sỹ Nguyễn Văn Hiệu

Giáo sư cũng băn khoăn về quyền của các nhà khoa học được tham gia vào các vấn đề lớn của đất nước như điện hạt nhân, thuỷ điện… Với trách nhiệm trước hết là của một công dân và sau đó là một người làm khoa học, Giáo sư khẳng định các nhà khoa học vô cùng mong mỏi được tham gia, đóng góp ý kiến cho Đảng, cho Chính phủ, đem năng lực, trí tuệ của mình giúp nhà nước giám sát, theo dõi và định hướng các công trình tầm cỡ quốc gia, đóng góp cho sự phát triển kinh tế xã hội đồng thời an toàn tuyệt đối cho người dân và cho sự phát triển bền vững của quốc gia.

TS. Phạm Hồng Quang, Giám đốc Trung tâm Tin học cũng bày tỏ sự đồng tình với ý kiến của GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu. Theo ông Quang, thế hệ các nhà khoa học được nhà nước gửi đi đào tạo tại các nước xã hội chủ nghĩa Liên Xô cũ, với trình độ hoàn toàn có thể đứng ngang với các đồng nghiệp nghiên cứu trong khu vực, song hiệu quả tham gia của đội ngũ khoa học và công nghệ vào sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước chưa được đánh giá cao. Nguyên nhân một phần là do định hướng phát triển khoa học - công nghệ. Đối với một vấn đề khoa học cần nghiên cứu dài hơi, nhưng ngân sách đầu tư vốn rất hạn chế khó đi đến kết quả tốt. Chúng ta vẫn chi số tiền gấp nhiều lần để mua công nghệ của nước ngoài trong khi nên đầu tư (số tiền ít hơn tiền mua công nghệ) cho các nhà khoa học và công nghệ của Việt Nam để tạo ra các công nghệ tương đương với giá rẻ hơn. Các kết quả nghiên cứu và vai trò của các nhà khoa học Việt Nam chưa được đánh giá và sử dụng đúng tầm.


TS. Phạm Hồng Quang, Giám đốc Trung tâm Tin học

Đồng chí Hoàng Minh Hoà, đại biểu Quốc hội tỉnh Bạc Liêu nhìn nhận việc đầu tư cho khoa học và công nghệ còn dàn trải, phân tán và theo phương thức kế hoạch hoá cứng nhắc cần phải được xem xét lại. Nhà nước cần xem xét cơ cấu đầu tư cho khoa học - công nghệ và thực hiện phương án tái cấu trúc hệ thống viện nghiên cứu, đầu tư đúng và trúng để tạo đột phá và các sản phẩm mũi nhọn của nền khoa học công nghệ quốc gia.


Đồng chí Hoàng Minh Hoà, Đại biểu Quốc hội tỉnh Bạc Liêu

Kết luận các nội dung tại buổi làm việc, đồng chí Phan Xuân Dũng ghi nhận và trả lời từng ý kiến hết sức tâm huyết của các đại biểu. Đồng chí cũng hy vọng buổi làm việc đầu tiên này sẽ mở ra nhiều cơ hội và phương thức hợp tác giữa Uỷ ban KHCNMT và Viện KHCNVN để cùng xây dựng nền khoa học - công nghệ nước nhà có những bước đột phá, đóng góp tích cực vào sự nghiệp công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước.


Đồng chí Phan Xuân Dũng, Chủ nhiệm Uỷ ban KHCNMT

Trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc của đoàn Uỷ ban KHCNMT tại Viện KHCNVN, đoàn đã tiếp tục tới tham quan các đơn vị trực thuộc Viện KHCNVN là Phòng thí nghiệm trọng điểm về Công nghệ gen thuộc Viện Công nghệ sinh học, Trung tâm báo tin động đất và cảnh báo sóng thần thuộc Viện Vật lý Địa cầu và Viện Hoá học.


Đoàn thăm Viện Công nghệ sinh học


Đoàn thăm Trung tâm Báo tin động đất và Cảnh báo sóng thần


Đoàn thăm Viện Hoá học

Tin và ảnh: Quỳnh Trang



Tags:
Tin liên quan