Thủ tướng Chính phủ thăm, làm việc với các đơn vị giám định ADN xác định danh tính hài cốt liệt sỹ còn thiếu thông tin

Tham dự buổi làm việc có đồng chí Đào Ngọc Dung, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Lao đông –Thương binh và Xã hội; GS.VS. Châu Văn Minh , Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cùng đại diện Lãnh đạo các Bộ, ban, ngành, các nhà khoa học, giám định viên các Viện nghiên cứu.

Toàn cảnh buổi làm việc

Đề án “Xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin” (gọi tắt là Đề án 150) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 150/QĐ-TTg ngày 14/01/2013, với quy mô giám định 300.000 mẫu hài cốt liệt sĩ. Chính phủ đã quyết định đầu tư xây dựng 03 Trung tâm giám định ADN hài cốt liệt sĩ tại Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Từ năm 2013 đến nay, các cơ sở giám định ADN xác định danh tính liệt sĩ đã tiếp nhận hơn 38.000 mẫu hài cốt liệt sĩ và mẫu sinh phẩm thân nhân liệt sĩ; phân tích, lưu trữ ADN được hơn 23.000 mẫu. Đến nay, hơn 4.000 hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin được xác định danh tính (bằng phương pháp thực chứng là 2.761 trường hợp, bằng phương pháp giám định ADN là 1.373 trường hợp).

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính liệt sĩ còn đối mặt với rất nhiều khó khăn thách thức. Nhu cầu xác định danh tính liệt sĩ rất lớn trong khi khả năng đáp ứng còn hạn chế; thông tin, tài liệu và nhân chứng về các liệt sĩ ngày càng ít; chất lượng mẫu hài cốt giảm dần; nhiều thân nhân liệt sĩ đã mất; cơ chế tài chính chưa phù hợp; nguồn nhân lực còn bất cập, việc ứng dụng công nghệ thông tin, kết nối, cung cấp thông tin cho các gia đình còn hạn chế,…

Viện Hàn lâm KHCNVN luôn xác định việc ứng dụng khoa học và công nghệ vào công tác xác định danh tính các hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin là một nhiệm vụ trọng tâm. Từ cuối những năm 90, các nhà khoa học của Viện Công nghệ sinh học đã tiếp cận với phương pháp giám định ADN trong nghiên cứu xác định người cổ đại, người mất tích trên thế giới. Qua từng bước nghiên cứu và phát triển, đến nay các nhà khoa học của Viện đã làm chủ hoàn toàn công nghệ giám định ADN, được quốc tế thừa nhận thông qua các công trình khoa học đăng trên các tạp chí quốc tế uy tín.

Trung tâm giám định ADN, Viện Công nghệ sinh học được Chính phủ giao nhiệm vụ phân tích ADN để định danh cho các mẫu hài cốt liệt sĩ theo Đề án 150. Trung tâm có cơ sở vật chất hiện đại, bao gồm: tổ hợp 10 phòng sạch và thiết bị xử lý mẫu hài cốt và mẫu thân nhân, các phòng thí nghiệm nghiên cứu và phát triển công nghệ, khu vực lưu trữ mẫu, khu vực kiểm định/kiểm chuẩn, hệ thống server hợp chuẩn; các hệ thống giải trình tự ADN thế hệ mới. Ngay từ khi thành lập Trung tâm, Lãnh đạo Viện Hàn lâm đã chỉ đạo hoàn thiện và áp dụng kỹ thuật, phương pháp giúp tối ưu các quy trình giám định ADN ty thể, góp phần nâng cao số lượng và chất lượng kết quả giám định.

Từ tháng 9/2019 đến nay, Trung tâm giám định ADN đã thực hiện giám định 4.276 mẫu, trong đó 3.379 mẫu (~ 79%) phải thực hiện giám định từ 2-5 lần. Từ năm 2019 đến nay, tổng số 1.205 kết quả được giám định thành công và cần ghép nối với cơ sở dữ liệu của thân nhân để định danh liệt sĩ. Ngoài công tác giám định ADN thường quy, Trung tâm luôn chú trọng tới các nghiên cứu chuyên sâu về ứng ứng dụng công nghệ mới vào phân tích mẫu hài cốt lâu năm nhằm triển khai nhiệm vụ cao cả về giám định ADN hài cốt liệt sĩ phù hợp với điều kiện Việt Nam, qua đó đáp ứng yêu cầu của nhân dân và kỳ vọng của Chính phủ.

Thủ tướng Phạm Minh Chính xúc động khi cầm trên tay hình ảnh mẹ Việt Nam anh hùng

Thủ tướng Phạm Minh Chính ghi nhận và đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng và những kết quả đạt được của các Bộ, ngành, cơ quan, địa phương trong việc thực hiện Đề án, nhất là các cán bộ, nhà khoa học, nhân viên trực tiếp triển khai nhiệm vụ. Thủ tướng cũng chia sẻ: “Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta luôn quan tâm đến công tác thương binh, liệt sĩ; để xoa dịu nỗi đau tinh thần đó bằng những việc làm thiết thực, trong đó có việc đẩy nhanh tiến độ và hiệu quả công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin. Đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng, là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta. Đây là nhiệm vụ rất khó khăn, phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, cơ quan và địa phương, sự hỗ trợ tích cực của các tổ chức, cá nhân vì có rất nhiều liệt sĩ hy sinh từ thời chống Pháp, hy sinh ở nhiều địa bàn khác nhau cả trong nước và ngoài nước. Hàng trăm nghìn liệt sĩ đã về được với gia đình nhưng vẫn còn đó rất nhiều, rất nhiều gia đình đang ngày đêm mong ngóng tin tức liệt sĩ. Bằng tất cả trách nhiệm, tình cảm và quyết tâm chính trị, công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ được lãnh đạo, chỉ đạo và tập trung triển khai tích cực, hiệu quả trong những năm qua”.

Về các kiến nghị đề xuất, Thủ tướng giao cho các Bộ, ngành xem xét, xử lý trong đó giao Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp Bộ Quốc phòng, Viện Hàn lâm KHCNVN, Bộ Thông tin – Truyền thông sớm thực hiện việc tích hợp, liên thông, đối chiếu, đồng bộ dữ liệu hiện có để hình thành Cơ sở dữ liệu quốc gia về liệt sĩ, phục vụ hoạt động giám định ADN hài cốt liệt sĩ; Giao Viện Hàn lâm KHCNVN xây dựng Đề án về bổ sung kinh phí để tăng cường, đầu tư mới, hiện đại hóa các trang thiết bị phục vụ giám định ADN, trong đó xác định rõ các trang thiết bị cần nâng cấp, đầu tư mới và dự kiến kinh phí gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các bộ, cơ quan liên quan xem xét, xử lý; Giao Viện Hàn lâm KHCNVN chủ động phối hợp Bộ Khoa học và Công nghệ và các bộ, ngành có liên quan thực hiện nghiêm các quy định về tuyển dụng, đào tạo cán bộ, nhất là cán bộ có trình độ cao, đảm bảo hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặc biệt này của đơn vị; Giao Chủ tịch Viện Hàn lâm KHCNVN chủ động điều chuyển, sắp xếp biên chế dự kiến tinh giản của Viện Công nghệ sinh học trong giai đoạn 2021-2026 vào nguồn nhân lực cơ hữu bổ sung cho hoạt động của Trung tâm giám định ADN, bảo đảm đủ nhân lực cho công tác giám định ADN hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin.

Cũng tại buổi làm việc, Thủ tướng Chính phủ đã tặng quà 03 đơn vị giám định ADN và chứng kiến lễ công bố kết quả giám định ADN các liệt sĩ; cùng đại diện các bộ, ngành trao kết quả giám định ADN cho 12 gia đình liệt sĩ; trao sổ tiết kiệm trị giá 10 triệu đồng/sổ và quà tặng các gia đình liệt sĩ.

Thủ tướng Chính phủ tặng quà 03 đơn vị giám định ADN

Thủ tướng Chính phủ và đại diện các Bộ, ngành trao kết quả giám định ADN cho 12 gia đình liệt sĩ; trao sổ tiết kiệm trị giá 10 triệu đồng/sổ và quà tặng các gia đình liệt sĩ

Đoàn công tác của Thủ tướng Chính phủ thăm hệ thống phòng thí nghiệm tại Trung tâm giám định ADN, Viện Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm KHCNVN

Chụp ảnh lưu niệm