Thông tin về kết quả thực hiện nhiệm vụ Khoa học và Công nghệ cấp quốc gia: Nghiên cứu phát triển và ứng dụng công nghệ khí sinh học tiên tiến phát điện và sử dụng bùn thải sau khi lên men yếm khí để sản xuất phân bón hữu cơ phát triển trong nông nghiệp sạch Đắk Lắk

- Mã số: TN18/C07
- Kinh phí: 8.200 triệu đồng
- Thời gian thực hiện: từ tháng 07/2018 đến tháng 06/2020 (gia hạn đến tháng 11/2020 theo  QĐ số 854/QĐ-VHL ngày 01/06/2020)
- Tổ chức chủ trì nhiệm vụ: Viện Công nghệ môi trường
- Chủ nhiệm và các thành viên tham gia thực hiện chính:

b) Thời gian, địa điểm dự kiến tổ chức đánh giá, nghiệm thu:
- Địa điểm:  Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam

c) Nội dung báo cáo tự đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ.

• Về những đóng góp mới của nhiệm vụ:

-    Đề tài đã tiến hành điều tra, khảo sát hiện trạng phát sinh, xử lý bùn thải và khí sinh học đối với một số nhóm ngành chính như: chế biến tinh bột sắn, cao su, cà phê, xử lý nước thải công nghiệp và sinh hoạt tại 5 tỉnh Tây Nguyên. Kết quả cho thấy lượng bùn thải phát sinh tương đối lớn, dựa trên tính chất bùn thải hoàn toàn phù hợp cho phát triển khí sinh học và phân bón hữu cơ. Tuy nhiên việc tận dụng nguồn bùn thải hữu cơ này cho mục đích phân hủy kị khí vẫn chưa được áp dụng. Bên cạnh đó, lượng khí sinh học sinh ra hiện nay được sử dụng chưa hợp lý và nguồn “nhiên liệu” này không được làm sạch trước khi sử dụng do đó gây nên ăn mòn, phá hủy động cơ. Đề tài tập trung nghiên cứu và đánh giá chi tiết lượng bùn thải của Nhà Máy Bia Sài Gòn – Đắk Lắk, thuộc Công ty Cổ phần Bia Sài Gòn – Miền Trung với các dây chuyền sản xuất sản phẩm bia, rượu, sữa và nước uống đóng chai.
-    Dựa vào những nghiên cứu và đánh giá, đề tài đã xây dựng thành công mô hình phân hủy bùn yếm khí sinh học, thu hồi khí sinh học phát điện quy mô 20 kW vận hành liên tục tự động cao đặt tại Công ty Cổ phần Bia Sài Gòn – Miền Trung. Trong quá trình thực hiện đề tài các đóng góp mới được thể hiện như sau:
-    Toàn bộ lượng bùn thải hữu cơ được xử lý để loại bỏ thành phần hữu cơ, vi sinh vật gây bệnh… qua đó giảm nguy cơ phát tán giây ảnh hưởng tới môi trường.
-    Bước hiệu chuẩn công nghệ phù hợp đã thu được hàm lượng khí biogas ở mức cao 65-70%, trong đó thành phần CH4 lên đến 60-65%.
-    Lần đầu tiên tại Việt Nam, nhóm nghiên cứu đã nội địa hóa và làm chủ công nghệ làm sạch khí sinh học với thiết bị ly tâm tốc độ cao ở qui mô công nghiệp.
-    Hiệu quả làm sạch đối với các thành phần khí gây ăn mòn đường dẫn nhiên liệu và buồng đốt như H2S, SO2 lên đến 99,9% và các thành phận tạp chất khác đạt tiêu chuẩn dung làm nhiên liệu phát điện.
-    Công suất phát điện ở mức cao đáp ứng được quy mô lớn trong thực tiễn.
-    Lượng bùn thải sau khi lên men yếm khí đã được tận dụng để sản xuất phân bón hữu cơ sinh học đạt tiêu chuẩn quy định theo Nghị định 108/2017/NĐ-CP, ngày 20 tháng 9 năm 2017 của Chính phủ.
-    Sản phẩn phân bón hữu cơ được bón cho cây trồng đã giúp cho việc cải tạo đất, làm cho đất có độ tơi sốp cao, năng suất cây tròng được nâng lên và chất lượng nông sản được thể hiện rõ rệt.
-    Các sản phẩm về đào tạo như sinh viên, cao học, và tiến sỹ. Về xuất bản như độc quyền sáng chế, các bài báo khoa học trong nước, quốc tế và các cuốn sách chuyên khảo và tham khảo chuyên ngành.
-    Từ ý tưởng, các kết quả thực nghiệm và công bố của đề tài đã được Hội đồng Giải thưởng Hitachi toàn cầu về đổi mới Sáng tạo Châu Á 2020 (The Hitachi Global Foundation Asia Innovation Award 2020) chấm giải nhất.
-    Kết quả đạt được của đề tài còn nằm ở sự kết hợp hài hòa giữa xử lý chất thải; thu hồi năng lượng; tạo ra sản phẩm phân bón hữu cơ giúp phát triển ngành nông nghiệp, quá đó đóng góp vào nền kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững.    
-    Ban chủ nhiệm đề tài cùng vói lãnh đạo đơn vị chủ trì và Ban chủ nhiệm Chương trình Tây Nguyên 2016 – 2020 đã hoàn thành việc ký kết, chuyển giao dây chuyền công nghệ khí sinh học tiên tiến phát điện và sử dụng bùn thải sau khi lên men yếm khí để sản xuất phân bón hữu cơ phát triển nông nghiệp sạch cho Ban lãnh đạo Công ty Bia Sài Gòn – Miền Trung

• Về hiệu quả của nhiệm vụ:
• Hiệu quả kinh tế

Với sự gia tăng các cụm công nghiệp, khu công nghiệp tại vùng Tây Nguyên trong tương lai, có thể thấy việc xử lý chất thải thu hồi khí sinh học đi đôi với phát điện phục vụ sản xuất và tận thu phế thải cuối cùng làm phân bón hữu cơ sinh học làm giàu cho đất canh tác nông nghiệp và cây công nghiệp ngắn ngày đang là một bài toán mới cần thiết đặt ra cho khu vực Tây Nguyên. Đề tài TN18/C07 với mục tiêu ứng dụng công nghệ xử lý chất thải để sản xuất khí sinh học phát điện và phân bón phụ vụ phát triển nông nghiệp đã cho thấy lợi nhuận thu được từ việc sử dụng điện năng và bán sản phẩm thứ cấp. Do đó, mô hình thích hợp để nhân rộng và mở rộng quy mô tại các nhà máy khác trong tương lai.

• Hiệu quả xã hội

Việc kết hợp giữa xử lý chất thải sau quá trình xử lý nước thải để tái tạo năng lượng dẫn đến giảm tải ô nhiễm thứ cấp, giảm chi phí và tái sinh năng lượng là một hành động hết sức thiết thực và cần thiết trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ. Đây có thể coi là một quy trình khép kín trong xử lý ô nhiễm tại địa phương vốn chiếm 20% diện tích nông nghiệp của cả nước và khối lượng phân bón.

• Tự đánh giá, xếp loại kết quả thực hiện nhiệm vụ

Về kết quả thực hiện nhiệm vụ:    Đạt xuất sắc.
Giải thích lý do:
-    Đề tài thực hiện đúng tiến độ đề ra
-    Các sản phẩm Dạng I và Dạng II của đề tài đảm bảo đầy đủ về số lượng, khối lượng, chất lượng (các chỉ tiêu KT-KT) đạt được so với đăng ký trong thuyết minh. Đặc biệt đề tài có sản phẩm Dạng III (bài báo khoa học) vượt số lượng so với đăng ký (05/ 02 bài báo trong nước). Các sản phẩm vượt so với đăng ký bao gồm: 01 chương trong sách quốc tế; 02 cuốn sách tham khảo; 01 bằng độc quyền Giải pháp hữu ích; 01 chấp nhận đơn hợp lệ giải pháp hữu ích; 01 chấp nhận đơn hợp lệ về sáng chế độc quyền; 01 giải thưởng “The Hitachi Global Foundation Asia Innovation Award 2020”
-    Đề tài đã cho thấy lợi ích của việc tận dụng nguồn bùn thải để sản xuất khí sinh học, phát điện và lợi ích đem lại từ việc sản xuất phân hữu cơ phục vụ phát triển nông nghiệp sạch trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Xây dựng giải pháp và triển khai mô hình thực nghiệm dựa trên kết quả phận tích thực trạng và bước đầu cho thấy mô hình phát huy hiệu quả tại thực địa.
-    Đã xây dựng thành công 02 quy trình bao gồm quy trình phân hủy bùn yếm khí thu hồi khí sinh học, phát điện quy mô 20 kW vận hành liên tục tự động cao và quy trình sản xuất phân hữu cơ sinh học đảm bảo theo tiêu chuẩn tại Nghị định 108/2017/NĐ-CP của Chính phủ, ngày 20/9/2017. Đây là các sản phẩm không chỉ có giá trị về mặt kinh tế, xã hội mà còn giúp giảm thiểu ô nhiễm thứ cấp gây ra đối với môi trường.

Nguồn: Văn phòng Chương trình Tây Nguyên
Xử lý tin: Phương Hà