Sơ kết, đánh giá tình hình thực hiện Chương trình phối hợp về hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo giữa Viện Hàn lâm KHCNVN và Bộ Công Thương giai đoạn 2023 – 2026, định hướng đến năm 2030

Ngày 9/5/2024 tại Hà Nội, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) và Bộ Công Thương (MOIT) đã có cuộc họp sơ kết, đánh giá tình hình thực hiện Chương trình phối hợp về hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo giữa hai bên trong thời gian qua; đồng thời cùng nhau trao đổi, thảo luận và thống nhất một số định hướng trong thời gian tới. Ông Nguyễn Sinh Nhật Tân - Thứ trưởng MOIT và GS.TS. Chu Hoàng Hà – Phó Chủ tịch VAST tham dự và chủ trì cuộc họp.

Toàn cảnh buổi làm việc

Phát biểu tại buổi họp, GS.TS. Chu Hoàng Hà đánh giá hai bên rất tích cực tổ chức các buổi làm việc, trao đổi, cung cấp thông tin, thống nhất cách thức triển khai và xác định một số nhiệm vụ ưu tiên đặt hàng, triển khai theo đúng định hướng phát triển của VAST và MOIT. Tuy nhiên, có thể nhận thấy việc triển khai vẫn còn có nhiều hạn chế. GS.TS. Chu Hoàng Hà bày tỏ mong muốn thông qua buổi sơ kết hai bên có thể xây dựng được cơ chế, cách thức phối hợp hiệu quả, xác định được các nhiệm vụ, hoạt động cụ thể ưu tiên phối hợp, triển khai trong năm 2024 và cho từng giai đoạn tiếp theo. Trong đó, ưu tiên xây dựng một số định hướng nghiên cứu (cụm nhiệm vụ) có tính chất tập trung giải quyết toàn diện những vấn đề trọng tâm, trọng điểm của ngành Công Thương giai đoạn hiện nay như: Phát triển và làm chủ công nghệ chế biến sâu khoáng sản đất hiếm để đạt được sản phẩm là oxit đất hiếm riêng rẽ (REO) và kim loại đất hiếm; Công nghiệp công nghệ sinh học, công nghiệp thực phẩm; Công nghệ vật liệu cho các ngành công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp ô tô, chế biến chế tạo; Năng lượng và Môi trường.

GS.TS. Chu Hoàng Hà – Phó Chủ tịch VAST phát biểu

Theo báo cáo của MOIT, đến nay đã có 03 nhiệm vụ đã được phê duyệt, ký hợp đồng với thời gian thực hiện đến 2025 và tổng ngân sách là 11.290 triệu đồng. Trong đó, có 02 nhiệm vụ trong lĩnh vực công nghệ sinh học và 01 nhiệm vụ trong lĩnh vực công nghệ vật liệu; Ngoài ra, có 05 nhiệm vụ đã phê duyệt nội dung, kinh phí, tổ chức chủ trì, chủ nhiệm nhưng chưa có kinh phí giao thực hiện. Dự kiến thực hiện giai đoạn 2024 – 2025, tổng kinh phí từ NSNN là 19.570 triệu đồng. Trong 05 nhiệm vụ, có 01 Dự án sản xuất thử nghiệm; 04/05 nhiệm vụ thuộc lĩnh vực công nghệ sinh học; 01 nhiệm vụ thuộc lĩnh vực công nghệ vật liệu. Đây cũng những nhiệm vụ nằm trong các lĩnh vực được ưu tiên Chương trình phối hợp của 02 đơn vị. Dự kiến kết quả thực hiện nhiệm vụ đều có tính ứng dụng cao trong các doanh nghiệp của ngành Công Thương.

Bên cạnh đó, VAST đã tích cực tham gia công tác góp ý các văn bản quy định của Bộ như: Quy chế quản lý nhiệm vụ KH&CN của Bộ Công Thương nhằm thay thế Thông tư 50/2014, Thông tư thay thế các Thông tư ban hành Danh mục sản phẩm, hàng hóa (SPHH) nhóm 2 thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ Công Thương… Đồng thời, giới thiệu các chuyên gia có trình độ, uy tín để tư vấn hoặc tham gia các Hội đồng KH&CN của Bộ.    

 
Ông Lý Quốc Hùng – Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ phát biểu

Trên cơ sở đánh giá kết quả 01 năm triển khai Chương trình, chỉ ra những nội dung đã làm được và những điểm còn hạn chế, đồng thời nhận diện được những nguyên nhân chủ yếu, đại diện lãnh đạo MOIT, ông Lý Quốc Hùng – Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ đề xuất một số giải pháp, nhiệm vụ trong thời gian tới như sau:

* Đối với các nhiệm vụ đã triển khai
- Với các nhiệm vụ đã ký Hợp đồng (thực hiện 2022 – 2024): Các đơn vị của VAST, gồm Viện Công nghệ sinh học, Viện Hóa học: đề nghị bám sát và đẩy nhanh tiến độ triển khai nhiệm vụ đảm bảo đúng theo đặt hàng của MOIT. Đồng thời, tiếp tục xem xét triển khai các kết quả của đề tài sau khi được MOIT nghiệm thu để chuyển thành các dự án thử nghiệm, đảm bảo khả năng ứng dụng của các nhiệm vụ KH&CN của MOIT.
- Với các nhiệm vụ đã phê duyệt năm 2024 nhưng chưa phân bổ kinh phí: MOIT phối hợp với VAST và các đơn vị (Viện Tài nguyên và Môi trường biển, Viện Công nghệ sinh học, Viện Kỹ thuật Nhiệt đới) để rà soát, ưu tiên phân bổ khi có nguồn ngân sách bổ sung của Bộ năm 2024 hoặc chuyển sang kinh phí của năm 2025.
- Với các nhiệm vụ đặt hàng Kế hoạch 2025: Hiện nay, MOIT đang trong quá trình phê duyệt để tổ chức đặt hàng. Đề nghị VAST chủ động đôn đốc các đơn vị nghiên cứu, chuẩn bị hồ sơ và gửi về MOIT khi hướng dẫn đảm bảo chất lượng và đúng quy định.

* Đối với những ưu tiên, nhiệm vụ trong giai đoạn tới
MOIT đề xuất những nhiệm vụ, hoạt động ưu tiên trong năm 2024 và giai đoạn tới cụ thể như sau:
- Thứ nhất: Hàng năm MOIT xem xét đặt hàng VAST cung cấp các Báo cáo phân tích, đánh giá xu hướng kỹ thuật - công nghệ tiên tiến trên thế giới trong các ngành, lĩnh vực công nghiệp và thương mại thuộc phạm vi quản lý của MOIT; dự kiến bắt đầu triển khai từ năm 2025.
- Thứ hai: Hai bên tăng cường việc tổ chức kết nối các viện, trường, doanh nghiệp thuộc MOIT với các đơn vị trực thuộc VAST để các đơn vị phối hợp đề xuất, triển khai các nhiệm vụ KH&CN. Trong năm 2024, dự kiến phối hợp triển khai ít nhất 01 Hội nghị nhằm mục đích giới thiệu, quảng bá thành tựu, sản phẩm KH&CN của VAST cũng như các viện nghiên cứu, trường đại học thuộc MOIT.
- Thứ ba: Hai bên cùng phối hợp xây dựng một số định hướng nghiên cứu (cụm nhiệm vụ) có tính chất tập trung giải quyết toàn diện, tận gốc những vấn đề trọng tâm, trọng điểm của ngành Công Thương, dự kiến một số ưu tiên chính như: lĩnh vực công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu, công nghệ chế biến sâu khoáng sản đất hiếm.
- Thứ tư: Hai bên sẽ cử đại diện tham gia các diễn đàn, hội nghị, hội thảo về KH&CN có liên quan đến ngành, lĩnh vực của mình do bên kia tổ chức; cử chuyên gia có chuyên môn phù hợp để tư vấn hoặc tham gia các Hội đồng KH&CN do bên kia tổ chức.

PGS.TS. Phan Tiến Dũng – Trưởng Ban Ứng dụng và Triển Khai công nghệ phát biểu

Để cụ thể hóa các đề xuất của MOIT, phía VAST đã có Báo cáo dự thảo về Kế hoạch triển khai Chương trình phối hợp giữa hai bên giai đoạn 2024 – 2025, PGS.TS. Phan Tiến Dũng – Trưởng Ban Ứng dụng và Triển Khai công nghệ cho biết tại buổi họp. Theo đó, hai bên cùng phối hợp xây dựng một số định hướng nghiên cứu có tính chất tập trung giải quyết toàn diện, tận gốc vấn đề trọng tâm, trọng điểm của ngành Công thương giai đoạn hiện nay, trên cơ sở: Khai thác thế mạnh nghiên cứu công nghệ cao của VAST, rà soát tính trùng lặp với các công trình/ cụm công trình do MOIT, VAST quản lý và các chương trình khác có liên quan; Công nghệ hoặc sản phẩm công nghệ đề xuất khả thi khi ứng dụng tại doanh nghiệp và hướng tới theo nhu cầu của doanh nghiệp; Sản phẩm đề xuất kết hợp nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu ứng dụng...

Tại buổi làm việc, hai bên đã cùng trao đổi, thảo luận về một số định hướng nghiên cứu cho ngành Công thương giai đoạn 2024-2030 như: Phát triển và làm chủ công nghệ chế biến sâu khoáng sản đất hiếm để đạt được sản phẩm là nguyên tố đất hiếm riêng rẽ (REO); Công nghiệp công nghệ sinh học, công nghiệp thực phẩm; Công nghệ vật liệu cho các ngành công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp ô tô, chế biến chế tạo; Ứng dụng công nghệ vũ trụ cho ngành Công thương; Ứng dụng công nghệ môi trường và năng lượng.

 
Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân phát biểu

Kết luận tại buổi họp, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn mạnh Chương trình phối hợp số 1492 đã thể hiện sự quyết tâm của hai đơn vị trong thúc đẩy hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Trong 1 năm qua hai bên đã phối hợp thực hiện nhiệm vụ và bám theo đúng định hướng của Chương trình 1492. Trên cơ sở đề xuất đã được đồng thuận của cả hai bên, Thứ trưởng đề nghị sau buổi họp sơ kết này, hai bên nhanh chóng đưa các nội dung cần ưu tiên triển khai vào thực hiện trong năm 2024 và 2025. Nhân dịp kỷ niệm Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5, Thứ trưởng gửi lời chúc mừng tới toàn thể các nhà khoa học. Đồng thời, hy vọng sự hợp tác giữa hai bên sẽ gặt hái được nhiều thành công trong tương lai.

Minh Tâm