Phiên họp Ban điều hành Trung tâm Vật lý Quốc tế và Trung tâm Quốc tế Đào tạo và Nghiên cứu Toán học

Toàn cảnh phiên họp

ICP và ICRTM có các mảng hoạt động chính gồm: (1) Đào tạo vật lý và toán học trình độ quốc tế, (2) Nghiên cứu vật lý và toán học trình độ quốc tế, (3) Tư vấn cho các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia giáo dục và tuyên truyền cho công chúng về lĩnh vực vật lý và toán học. Đối với mảng đào tạo có 4 hạng mục chính là: Đào tạo tài năng, nâng cao; Đào tạo vật lý và toán học trình độ sau đại học; Đào tạo sau tiến sĩ về vật lý và toán học, và Xây dựng chương trình đào tạo, quy trình tuyển chọn, quản lý, hỗ trợ tài chính đào tạo quốc tế trình độ thạc sỹ và tiến sỹ trong lĩnh vực vật lý và toán học thông qua các chương trình, dự án nghiên cứu khoa học. Về mảng nghiên cứu, hai Trung tâm tổ chức các nhóm và các đề tài nghiên cứu nhằm xây dựng các nhóm nghiên cứu mạnh, đạt trình độ khu vực và quốc tế, trong đó chú trọng sự tham gia của các nhà vật lý và toán học nước ngoài. Đồng thời, thúc đẩy hợp tác nghiên cứu vật lý và toán học trong khu vực và quốc tế (tổ chức hội thảo quốc tế; trao đổi khoa học trong khu vực và quốc tế; xây dựng và tham gia các chương trình, dự án nghiên cứu khu vực và quốc tế...).

ICP và ICRTM được điều hành và hỗ trợ bởi Ban điều hành (Governing Board) gồm Đại điện của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam; Đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ; Đại diện Viện Vật lý/Viện Toán học; Thư ký điều hành (hoặc đại diện) của chương trình khoa học cơ bản quốc tế (IBSP) của UNESCO và Giám đốc Trung tâm Vật lý lý thuyết (ICTP) hoặc đại diện theo đề xuất Tổng Giám đốc UNESCO.

Bà Lê Quỳnh Liên – Trưởng Ban hợp tác quốc tế, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt nam, chủ tọa điều hành phiên họp

Thực hiện kế hoạch hoạt động, ngày 10/10/2023, Ban điều hành ICP và ICRTM đã tổ chức Phiên họp năm 2023 dưới hình thức trực tiếp tại trụ sở Viện Hàn lâm và kết nối trực tuyến với IBSP và ICTP, thảo luận và thông qua báo cáo hoạt động, kế hoạch 2024 và kế hoạch trung hạn 2024-2028. Ban điều hành ICP và ICRTM gồm: TS. Lê Quỳnh Liên, Trưởng Ban Hợp tác quốc tế, Viện Hàn lâm; TS. Nguyễn Thị Thanh Hà – Phó Vụ trưởng Vụ Vụ KHXHNV và tự nhiên, Bộ KHCN; Ông Shaofeng Hu, Vụ trưởng Vụ Khoa học tự nhiên và Chính sách khoa học, IBSP; GS. Claudio Arezzo, Trưởng khoa Toán học, ICTP. GS. Nguyễn Đại Hưng đại diện Viện Vật lý trong Ban điều hành ICP và GS. Phùng Hồ Hải đại diện Viện Toán học trong Ban điều hành ICRTM.

Ông Đỗ Hoàng Tùng – Phó Giám đốc ICP và bà Phan Hà Dương – Phó Giám đốc ICRTM báo cáo tại phiên họp

Ban điều hành đánh giá cao hoạt động của hai Trung tâm sau thời điểm chính thức ra mắt như các hoạt động đào tạo và nghiên cứu vật lý/toán học trình độ quốc tế dưới hình thức các lớp học, hội nghị, hội thảo quốc gia và quốc tế; tài trợ các đề tài nghiên cứu khoa học cho các nhà khoa học trẻ xuất sắc, các nghiên cứu sinh xuất sắc và các nhà khoa học trẻ tiềm năng của Việt Nam, khu vực Đông Nam Á… Không chỉ trong hoạt động đào tạo và nghiên cứu, hai trung tâm cũng rất nỗ lực trong việc tuyên truyền tới công chúng về toán học và vật lý thông qua nhiều hoạt động phong phú như tổ chức các bài giảng đại chúng của các chuyên gia, tổ chức Ngày Toán học quốc tế theo tinh thần UNESCO, Ngày sách Việt Nam, ngày Khoa học và Công nghệ… Bên cạnh đó còn có nhiều hoạt động khác góp phần quảng bá tri thức khoa học cho cộng đồng cũng được quan tâm nhằm đa dạng hóa hoạt động của hai Trung tâm.

Chỉ tính riêng trong năm 2023, Trung tâm Vật lý Quốc tế - ICP tổ chức thành công 03 hội nghị vật lý quốc tế, 02 lớp học quốc tế về vật lý lý thuyết và quang tử, 10 hội thảo về các nghiên cứu và các ứng dụng vật lý, 15 dự án dành cho nhóm nghiên cứu xuất sắc, 02 dự án cho nghiên cứu sinh, đào tạo 01 nghiên cứu sinh đến từ Lào; Trung tâm Quốc tế Đào tạo và Nghiên cứu Toán học – ICRTM tổ chức thành công 03 hội nghị toán học quốc tế, 03 lớp học quốc tế, 07 dự án dành cho nhóm nghiên cứu xuất sắc, 07 dự án dành cho nhóm nghiên cứu sau tiến sĩ, 07 dự dán dành cho nghiên cứu sinh, 03 dự án dành cho các nhà toán học trẻ, 04 sự kiện quan trọng gồm: Ngày Toán học quốc tế, Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Ngày hội Open Science Day, và Ngày các mục tiêu phát triển bền vững của UNESCO. Những hoạt động này đã cụ thể hóa mục tiêu và nhiệm vụ đã cam kết của Việt Nam và UNESCO trong việc phát triển ICP và ICRTM là đào tạo và nghiên cứu Toán học và Vật lý trình độ quốc tế; tăng cường năng lực nghiên cứu; hỗ trợ các nước trong khu vực trong việc đào tạo và nghiên cứu Toán học và Vật lý; góp phần tư vấn chính sách khoa học công nghệ và góp phần chia sẻ kiến thức khoa học và công nghệ cho cộng đồng.

 
Ông Đinh Văn Trung – Giám đốc ICP và ông Phạm Hoàng Hiệp – Giám đốc ICRTM trình bày kế hoạch hoạt động của hai Trung tâm tại phiên họp

Về kế hoạch 2024 cũng như kế hoạch trung hạn, Ban điều hành thống nhất với đề xuất của ICP và ICRTM do PGS.TS. Đinh Văn Trung – Giám đốc ICP và GS.TS. Phạm Hoàng Hiệp – Giám đốc ICRTM đề xuất gồm: tiếp tục tiến hành các hoạt động nghiên cứu về vật lý, toán học và đào tạo ở trình độ quốc tế thông qua các hội nghị, hội thảo và đề tài nghiên cứu, các khóa học ngắn; tiếp tục hỗ trợ các nhóm nghiên cứu xuất sắc, tài năng trẻ; tiếp tục tổ chức các sự kiện khoa học, bài giảng đại chúng tới các nhà khoa học, kỹ thuật viên, học sinh và sinh viên; hỗ trợ các hoạt động ngoại khóa; tư vấn cho các nhà quản lý, nhà hoạch định chính sách, chuyên gia giáo dục trong lĩnh vực liên quan; tiếp tục đẩy mạnh hoạt động hợp tác quốc tế đặc biệt là thông qua các đại diện ngoại giao và các tổ chức quốc tế tại Việt Nam. Bên cạnh đó, Ban điều hành đề nghị hai Trung tâm tăng cường hoạt động hợp tác giữa các trung tâm UNESCO (C2C); tăng cường triển khai hoạt động hợp tác nghiên cứu đào tạo thực hiện chủ trương của Liên Hợp quốc như việc thực hiện các mục tiêu phát triển, khoa học mở,… hay chia sẻ tới cộng đồng những vấn đề khoa học công nghệ mới nổi hiện nay. Việc thúc đẩy hợp tác trong khu vực ASEAN cũng được các thành viên Ban điều hành nhấn mạnh trong kế hoạch hoạt động 2024 và 2024-2028.

 
Các đại biểu tham dự thảo luận, đóng góp ý kiến tại phiên họp

Bên cạnh đó, Ban Lãnh đạo ICP và ICRTM đã tiếp thu một số ý kiến đóng góp về kế hoạch hoạt động từ Đại diện Văn phòng UNESCO tại Việt Nam, Đại diện Tiểu ban Khoa học Tự nhiên, Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam. Trong thời gian tới, hai Trung tâm sẽ tiếp tục phát huy những kết quả đã đạt được, tiếp tục triển khai việc nghiên cứu và đào quốc tế Vật lý và Toán học chất lượng cao; đồng thời phối hợp chặt chẽ với các Trung tâm UNESCO khác trong truyền tải kiến thức khoa học công nghệ tới các nhà khoa học và cộng đồng, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển giáo dục, khoa học và văn hóa của UNESCO cũng như các mục tiêu phát triển của Liên Hợp quốc.

Minh Tâm