Nghiên cứu sự phân bố, nguồn phát thải của kim loại trong bụi PM2.5 ở đô thị trên địa bàn Hà Nội

Hà Nội là một trong những nơi ô nhiễm không khí nhất cả nước. (Ảnh: Internet)

Bụi PM_2.5 là hạt bụi có kích thước động học nhỏ hơn 2.5 µm, dễ dàng xâm nhập vào hệ thống hô hấp nên còn gọi là bụi hô hấp. Bụi PM_2.5 đã được nghiên cứu ở nhiều nước trên thế giới, các nghiên cứu gần đây cho thấy phơi nhiễm bụi liên quan đến quá trình làm giảm nhận thức, mất cân bằng oxi hóa (oxidation stress) viên thần kinh và thoái hóa thần kinh. Trong những năm gần đây, chất lượng không khí đã được nhiều cơ quan, tổ chức đã và đang nghiên cứu đặc biệt là các khu đô thị, thành phố lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh. Báo cáo môi trường Quốc gia 2015, 2016 chỉ ra rằng hầu hết các đô thị nước ta đang phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm không khí đặc biệt là ô nhiễm bụi.

Để xác định % đóng góp của nguồn thải tới bụi ở Hà Nội, phương pháp PCA/MLR được nhóm nghiên cứu sử dụng. Đây là phép phân tích thành phần chính (Principal Components Analysis - PCA) là một thuật toán thống kê sử dụng phép biến đổi trực giao để biến đổi một tập hợp dữ liệu từ một không gian nhiều chiều sang một không gian mới ít chiều hơn (2 hoặc 3 chiều) nhằm tối ưu hóa việc thể hiện sự biến thiên của dữ liệu. Phương pháp này được sử dụng rộng rãi để đánh giá thành phần đóng góp của nguồn thải tới bụi PM_2.5 ở trên thế giới do có ưu điểm là đơn giản và dễ sử dụng. 

Một số hình ảnh lấy mẫu tại Hoàng Văn Thái (hình trái) và Xuân La (hình phải)

Một số hình ảnh lấy mẫu tại Cổ Nhuế  (hình trái) và Đông Anh (hình phải)

Nhóm nghiên cứu đã đưa ra được bức tranh về mức độ nhiễm bụi và 19 nguyên tố trong bụi PM_2.5 ở khu vực Đông Anh, Hoàng Văn Thái, Cổ Nhuế và Xuân La. Đồng thời, ước lượng thành phần đóng góp của các dạng nguồn thải chính (hoạt động giao thông và hoạt động công nghiệp) tới bụi PM_2.5 ở một số khu vực trên địa bàn Hà Nội.

Đề tài đã cung cấp bộ dữ liệu đồng bộ đủ dài cho nghiên cứu, đánh giá chất lượng không khí tại Hà Nội bao gồm: nồng độ bụi PM_2.5, nồng độ 19 kim loại của bụi PM_2.5 và nghiên cứu này có tính khả thi để áp dụng ra thực tế nhằm xác định được tỷ lệ đóng góp của nguồn thải tới bụi PM_2.5 bằng phương pháp PCA/MLR. Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi thiết bị phân tích và quan trắc hiện đại; cần kinh phí để quan trắc mẫu bụi ở phạm vi rộng trong khoảng thời gian dài.

Nguồn tin: Chu Thị Ngân, Trung tâm Thông tin - Tư liệu tổng hợp
Xử lý tin: Thanh Hà