Hội thảo phổ biến kiến thức Bài giảng đại chúng "Trí tuệ nhân tạo, Vật lý - Ứng dụng"
25/09/2024
Sáng ngày 20/9/2024, Hội Vật lý Việt Nam - Viện Vật lý và Trung tâm Thông tin - Tư liệu trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam phối hợp tổ chức Hội thảo phổ biến kiến thức Bài giảng đại chúng "Trí tuệ nhân tạo, Vật lý - Ứng dụng". Sự kiện diễn ra tại Viện Vật lý, phát trực tiếp trên Facebook Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Bản tin Khoa học Công nghệ (Trung tâm Thông tin - Tư liệu), Hội Vật lý Việt Nam và trực tuyến qua nền tảng Zoom, thu hút đông đảo người theo dõi.
Tham dự Hội thảo có PGS.TS. Đinh Văn Trung - Viện trưởng Viện Vật lý, bà Nguyễn Thị Vân Nga - Giám đốc Trung tâm Thông tin - Tư liệu, PGS.TS. Nguyễn Hồng Quang - Phó Chủ tịch Hội Vật lý Việt Nam, PGS. TS. Nguyễn Thanh Bình - Phó Viện trưởng Viện Vật lý, GS.TS. Nguyễn Đại Hưng - nguyên Chủ tịch Hội Vật lý Việt Nam cùng các nhà khoa học trong và ngoài Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, sinh viên một số trường đại học tại Hà Nội. Diễn giả của Hội thảo là PGS.TS. Nguyễn Ái Việt (Đại học Quốc gia Hà Nội) và PGS.TS. Phạm Hồng Dương (Viện Khoa học Vật liệu thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam).
Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS.TS. Đinh Văn Trung cho biết, trong những năm qua, Viện Vật lý, Viện Toán học, Trung tâm Thông tin - Tư liệu và Hội Vật lý Việt Nam đã tổ chức thành công nhiều bài giảng đại chúng về các chủ đề khác nhau nhằm phổ biến kiến thức khoa học công nghệ cho công chúng. Với chủ đề mang tính thời sự và có tầm ảnh hưởng sâu rộng, Bài giảng đại chúng "Trí tuệ nhân tạo, Vật lý - Ứng dụng" lần này được tổ chức không chỉ cung cấp kiến thức chuyên sâu mà còn mở ra những hướng đi mới, kết hợp trí tuệ nhân tạo (AI) và vật lý để thúc đẩy sự phát triển của khoa học công nghệ.
• AI và vật lý: Mở ra sự phát triển đột phá
Trong bài giảng "Trí tuệ nhân tạo, Vật lý và Tương lai”, PGS.TS. Nguyễn Ái Việt đã mang đến cái nhìn toàn diện về sự kết hợp giữa AI và vật lý. Ông bắt đầu bằng cách giải thích những khái niệm cốt lõi của trí tuệ nhân tạo như Generative AI, Machine Learning (ML), Artificial Neural Network (ANN), Deep Learning (DL) và Large Language Model (LLM). Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của tính toán lượng tử và mạng Hopfield trong việc phát triển các mô hình AI. AI không chỉ giúp phân tích dữ liệu, tối ưu hóa mô phỏng, cải thiện tốc độ nghiên cứu mà còn thay đổi quy trình nghiên cứu, giúp phát hiện các hiện tượng vật lý mới theo một cách tiệm cận chưa từng có. Theo PGS.TS. Nguyễn Ái Việt, AI sẽ đem lại giá trị lớn cho vật lý trong việc thiết kế vật liệu mới, như vật liệu cho pin và vật liệu nano. Các công nghệ vật lý như thủy tinh spin đã được áp dụng trong các mạng thần kinh nhân tạo sẽ tối ưu hóa việc xử lý thông tin và lưu trữ trí nhớ. AI và vật lý lượng tử phối hợp để tăng cường khả năng xử lý các bài toán phức tạp mà các hệ thống cổ điển không giải quyết được, sẽ là bước phát triển đột phá. Vật lý cũng đóng góp vào sự phát triển của AI thông qua Memristor, tạo ra các mạng nơ-ron nhân tạo phần cứng, giúp AI trở nên hiệu quả và gần gũi hơn với não bộ con người. Ông kết luận rằng, việc tích hợp AI vào giảng dạy vật lý là cần thiết để tạo ra một thế hệ nhà khoa học liên ngành, sẵn sàng đối mặt với những thách thức của tương lai.
• Khám phá ranh giới AI trong thiết kế chiếu sáng và nhận thức thị giác
Trong bài giảng “Khám phá ranh giới trí tuệ nhân tạo trong thiết kế chiếu sáng và nhận thức thị giác”, PGS.TS. Phạm Hồng Dương đã chia sẻ về hành trình kết hợp AI như ChatGPT, MidJourney và Gemini, từ các phiên bản đầu tiên cho đến hiện tại, vào thực tiễn nghiên cứu của mình, đặc biệt là trong thiết kế hệ thống chiếu sáng và đo lường thị lực. Theo PGS.TS. Phạm Hồng Dương, một trong những thách thức chính là làm quen với các ngôn ngữ đa dạng của AI - dù là nhập liệu bằng lời nói, hình ảnh hay dữ liệu. Quá trình này đòi hỏi sự hiểu biết tiến bộ khi cả AI và tác giả đều phải thích nghi với phong cách giao tiếp và khả năng của nhau.
Sự kiện không chỉ mang lại cái nhìn sâu rộng về AI mà còn nhấn mạnh vai trò không thể thiếu của vật lý trong việc phát triển AI. Cả hai bài giảng của PGS.TS. Nguyễn Ái Việt và PGS.TS. Phạm Hồng Dương đều chứng minh rằng sự kết hợp giữa AI và vật lý có thể tạo ra những bước tiến vượt bậc trong nghiên cứu khoa học. Trong tương lai, AI sẽ tiếp tục giúp tối ưu hóa các quy trình khoa học, đồng thời vật lý sẽ đóng vai trò làm nền tảng để phát triển những ứng dụng AI thông minh.
Tại Hội thảo, các nhà khoa học đã có những trao đổi mở về vấn đề đạo đức khi ứng dụng AI, cách gia tăng dữ liệu để tận dụng sức mạnh của AI trong nghiên cứu khoa học. Theo PGS.TS. Nguyễn Ái Việt, ngành khoa học nào có nhiều chuyên gia, nhà khoa học sử dụng AI thì dữ liệu của ngành đó sẽ thúc đẩy AI tiến bộ rất nhanh. GS.TS. Nguyễn Đại Hưng nhận định, nội dung của hai bài giảng tại Hội thảo đã nêu ra những vấn đề mới và lớn của AI nói chung, AI ứng dụng trong vật lý nói riêng. Do đó, để tiếp tục làm rõ hơn các chủ đề này, sắp tới, Hội Vật lý Việt Nam và Trung tâm Thông tin - Tư liệu sẽ phối hợp tổ chức thêm các bài giảng đại chúng, nhằm tiếp tục mang tới cho công chúng những thông tin, kiến thức hữu ích.
Một số hình ảnh tại sự kiện:
Các đại biểu tham dự sự kiện tại Viện Vật lý
Sự kiện nhấn mạnh vai trò quan trọng của vật lý trong việc phát triển AI dưới sự trình bày của 2 diễn giả và một số nhà khoa học khác
Nguồn: Trung tâm Thông tin - Tư liệu
Xử lý tin: Mai Lan