Hội thảo khoa học giới thiệu kết quả đề tài hợp tác giữa Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam và Ủy ban nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế

Đề tài “Nghiên cứu đánh giá biến động nguồn lợi, đặc điểm sinh học sinh sản cá Bống thệ (Oxyurichthys tentacularis) phục vụ bảo vệ và phát triển nguồn lợi tại đầm phá Tam Giang - Cầu Hai tỉnh Thừa Thiên Huế” do TS. Đặng Đỗ Hùng Việt, Viện Tài nguyên và Môi trường biển làm chủ nhiệm thuộc Hợp phần I do Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cấp kinh phí thông qua Ban Ứng dụng và Triển khai công nghệ nhằm cung cấp các số liệu về hiện trạng nguồn lợi, đặc điểm sinh học sinh sản của cá Bống thệ phục vụ cho việc triển khai nghiên cứu ở Hợp phần II về “Nghiên cứu thử nghiệm sản xuất nhân tạo giống cá Bống thệ (Oxyurichthys tentacularis) tại Thừa Thiên Huế” do tỉnh Thừa Thiên Huế dự kiến cấp kinh phí thực hiện.

PGS. TS. Nguyễn Văn Quân và TS. Hồ Thắng đồng chủ trì Hội thảo

Trong số 23 loài cá có giá trị kinh tế và bảo tồn nguồn lợi trong khu bảo tồn đất ngập nước Tam Giang – Cầu Hai đã được Viện Tài nguyên và Môi trường biển nghiên cứu sơ bộ ở các nghiên cứu trước đây, cá Bống thệ được xác định là loài vừa có giá trị kinh tế cao, mang truyền thuyết về vùng đất lịch sử cũng như có tiềm năng để xây dựng chỉ dẫn địa lý phát triển nghề nuôi cá Bống thệ thành sản phẩm hàng hóa trong tương lai gần tại tỉnh Thừa Thiên Huế. Cá bống thệ béo tròn, có thịt thơm ngon và được coi là loài hải sản quý hiếm, giàu dinh dưỡng. Cá Bống thệ hay còn gọi cá Thệ, trước đây dùng để tiến Vua, thường có nhiều ở vùng đầm phá Tam Giang. Cá xuất hiện nhiều vào mùa mưa và sau này trở thành món ăn phổ biến trong bữa cơm của người trong vùng. Tuy nhiên do sức ép từ khai thác thủy sản diễn ra trong nhều năm dẫn tới nguồn lợi quý hiếm này càng ngày cạn kiệt.

Cá Bống Thệ Oxyurichthys tentacularis (Valenciennes, 1837) 

Qua hai năm (2021-2022) triển khai đề tài, mặc dù gặp rất nhiều khó khăn do đại dịch COVID-19 bùng phát, phải đối mặt với những hạn chế do chủ trương dãn cách xã hội để phòng, chống dịch. Nhóm tác giả đã phối hợp chặt chẽ với các đối tác địa phương như Trung tâm giống Thủy sản (Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Thừa Thiên Huế) để triển khai các hoạt động thực địa và đã thu thập đầy đủ các mẫu vật và tư liệu theo như thiết kế ban đầu. Một số kết quả sơ bộ ban đầu đã được trình bày tại hội thảo nhằm xin ý kiến tham vấn từ các nhà khoa học, cán bộ quản lý chuyên ngành thủy sản, môi trường và đại diện các hộ nuôi trồng thủy sản:

1. Đã đánh giá được trữ lượng khai thác cá Bống thệ ngoài tự nhiên trong hệ đầm phá Tam Giang – Cầu Hai là khoảng 10-15 tấn/vụ khai thác.
2. Đã có được những thông tin cơ bản về: địa điểm phân bố của đàn cá bố mẹ, các yếu tố môi trường: nước, chất đáy, sinh cảnh tại các khu vực phát hiện trứng cá và ấu trùng cá Bống thệ, con non.
3. Có được các số liệu cơ bản về đặc điểm sinh học sinh sản cúa cá Bống thệ: tỷ lệ đực : cái, thời điểm chín muồi của tuyến sinh dục, mùa vụ sinh sản của cá Bống thệ, thức ăn của con trưởng thành và con non.
4. Giá trị dinh dưỡng của cá Bống thệ so với các loài thủy sản khác với hàm lượng một số axit amin cao bằng hoặc hơn cá Hồi.
5. Thu thập được các thông tin về nguyên nhân gây suy giảm nguồn lợi cá Bống thệ cũng như đề xuất giải pháp nhằm quản lý bền vững nguồn lợi.
6. Công bố được 01 bài báo quốc tế đăng trên Tạp chí thuộc danh mục SCIE, 01 bài báo thuộc danh mục VAST 02 và góp phần đào tạo thành công 01 Tiến sĩ đã được cấp bằng.