Ca phẫu thuật cắt cụt chi cổ nhất cách đây 31.000 năm

Nhà khảo cổ học Tim Maloney thuộc Đại học Griffith ở Southport, Australia và các đồng nghiệp cho biết, một đứa trẻ sống trên đảo Borneo của Indonesia khoảng 31.000 năm trước đã trải qua ca phẫu thuật lâu cổ nhất được biết đến từ trước đến nay, đó là phẫu thuật cắt cụt cẳng chân bên trái. Bệnh nhân trẻ sống sót thêm sáu đến chín năm sau cuộc phẫu thuật. 

Ảnh: Bộ xương của một người trưởng thành trẻ tuổi (hình ảnh từ thắt lưng trở xuống) được khai quật trên đảo Borneo 

Các nhà khoa học cho biết, ca phẫu thuật được thực hiện bởi một hoặc nhiều người săn bắn hái lượm những người mà sở hữu kiến thức chi tiết về giải phẫu người cũng như có kỹ năng về kỹ thuật y đáng kể đã giúp cho cậu bé tránh được mất máu và nhiễm trùng gây tử vong.

Xương nơi cẳng chân bị cắt cụt cho thấy thanh niên cổ đại sống sót ít nhất từ sáu đến chín năm sau khi phẫu thuật trước khi chết ở tuổi 19 hoặc 20. Vì không có bằng chứng về sự nghiền nát do tai nạn hoặc vết cắn của động vật tại vị trí cắt cụt, các nhà nghiên cứu nghi ngờ rằng một vấn đề y tế không xác định đã dẫn đến cuộc phẫu thuật.

Nhóm nghiên cứu của Tim Maloney đã khai quật hài cốt này vào năm 2020 từ một ngôi mộ bên trong một hang động lớn. Việc xác định niên đại bằng carbon phóng xạ của những mẩu gỗ bị đốt cháy ngay dưới ngôi mộ, cùng với kỹ thuật xác định niên đại khác trên một chiếc răng ở hàm dưới của thanh niên cổ đại đã cho phép các nhà nghiên cứu ước tính thời điểm phẫu thuật diễn ra.

Trước đó, một số ca cắt cụt cổ nhất đã được biết đến như một nông dân đến từ Pháp bị phẫu thuật cắt bỏ cẳng tay trái cách đây gần 7.000 năm. Ở Bắc Phi, các ca phẫu thuật để tạo lỗ mở hộp sọ có thể đã xảy ra từ 13.000 năm trước.

Hiện nhóm nghiên cứu vẫn đang băn khoăn, đối mặt với tình trạng nhiễm trùng vết thương nhanh chóng khi sống ở một vùng nhiệt đới, liệu có phải những người cổ đại trên đảo Borneo đã phát triển ra các phương pháp điều trị khử trùng từ thực vật địa phương hay không. Không rõ loại công cụ nào đã được sử dụng trong cuộc phẫu thuật thời kỳ đồ đá, hoặc liệu rằng bệnh nhân có được an thần bằng cách pha chế từ thực vật hay không…

Trích dẫn: 
T.R. Maloney et al. Surgical amputation of a limb 31,000 years ago in Borneo. Nature. Published online September 7, 2022. doi: 10.1038/s41586-022-05160-8.

C. Buquet-Marcon, C. Philippe and S. Anaick. The oldest amputation on a Neolithic human skeleton in France. Nature Precedings. Published online October 30, 2007. doi: 10.1038/npre.2007.1278.1.

Link bài viết: 
https://www.sciencenews.org/article/amputation-surgery-oldest-fossil-borneo

Nguồn: ScienceNews

Dịch: Minh Tâm