Thông tin Đề tài

Tên đề tài Nghiên cứu phân loại tuyến trùng giống Parkellus và Jensenonchus ở Việt Nam và Ba Lan
Mã số đề tài QTPL01.03/19-20
Cơ quan chủ trì (Cơ quan thực hiện) Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật
Cơ quan phối hợp Bảo tàng và Viện Động vật học, Viện Hàn lâm Khoa học Ba Lan
Thuộc Danh mục đề tài Nhiệm vụ Hợp tác Quốc tế
Họ và tên TS. Vũ Thị Thanh Tâm
Thời gian thực hiện 01/05/2019 - 01/05/2022
Tổng kinh phí 200 triệu đồng
Xếp loại Xuất sắc
Mục tiêu đề tài

- Mô tả các loài mới cho khoa học cũng như các ghi nhận mới cho khu hệ Việt Nam thuộc 2 giống Parkellus và Jensenonchus (họ Mononchidae).
- So sánh sự khác biệt về hình thái giữa các loài thuộc 2 giống Parkellus và Jensenonchus được ghi nhận tại Việt Nam và Ba Lan.

Kết quả chính của đề tài

- Đã ghi nhận ở Việt Nam hiện có 3 loài thuộc giống Parkellus Jairajpuri, Tahseen & Choi, 2001 (họ Mononchidae Filipjev, 1954), đó là các loài: P. menzeli (Loof & Winiszewska, 1993) Ahmad & Jairajpuri, 2010, P. hagiangensis Vu et al., 2021 và P. tuyenquangensis Vu el al., 2021. Trong đó P. hagiangensis và P. tuyenquangensis là 2 loài mới cho khoa học, loài P. menzeli là loài ghi nhận mới cho khu hệ tuyến trùng Việt Nam. Giống Parkellus Jairajpuri, Tahseen & Choi, 2001 lần đầu tiên được ghi nhận cho khu hệ tuyến trùng Việt Nam. Cấu trúc phân tử gen 18S và 28S của 3 loài P. hagiangensis, P. tuyenquangensis và P. szchokkei lần đầu tiên được công bố trên genBank. Khóa phân loại mới nhất của giống Parkellus cũng đã được điều chỉnh.
- Đã ghi nhận ở Việt Nam 1 loài thuộc giống Jensenonchus Jairajpuri & Khan, 1982 (họ Iotonchidae Jairajpuri, 1969), đó là J. sphagni (Brzeski, 1960) Loof & Winiszewska, 1993 với 4 quần thể từ các địa điểm nghiên cứu: (1) VQG Bidoup-Núi Bà (tỉnh Lâm Đồng); (2) VQG Hoàng Liên và (3) Khu BTTN Bát Xát (tỉnh Lào Cai); (4) VQG Phia Oắc (tỉnh Cao Bằng). Về các đặc điểm phân loại: 4 quần thể này có một số đặc điểm khác nhau và khác với quần thể loài J. sphagni từ Ba Lan như: kích thước cơ thể; kích thước xoang miệng, cấu trúc par refringens vagina trong hệ sinh sản của con cái; hình dạng của đuôi và mút đuôi. Tuy nhiên nghiên cứu cấu trúc phân tử của gen 18S và 28S thì chỉ sai khác ở vài nucleotides và chúng là các chủng intra specific của cùng 1 loài.
- Đã công bố 1 bài báo khoa học trên tạp chí Journal of Nematology thuộc danh lục SCI-Q1 và 1 bài trên tạp chí Academia Journal of Biology thuộc danh mục VAST2.
- Đã hoàn thành 50 tiêu bản các loài thuộc giống Parkellus và Jensenonchus đủ tiêu chuẩn trưng bày, phân loại và nghiên cứu.
- Đã hỗ trợ đào tạo cho 01 thạc sỹ hoàn thành luận văn năm 2020.

Những đóng góp mới

- Đã ghi nhận được 3 loài thuộc giống Parkellus Jairajpuri, Tahseen & Choi, 2001 cho khu hệ tuyến trùng Việt Nam trong đó có 2 loài mới cho khoa học là Parkellus hagiangensis và P. tuyenquangensis. Ghi nhận giống Parkellus là ghi nhận mới và loài P. menzeli là loài mới cho khu hệ tuyến trùng Việt Nam. Lần đầu tiên công bố 6 đoạn gen 18S/ 28S của 3 loài P. hagiangensis, P. tuyenquangensis và P. szchokkei. Đã xây dựng khóa phân loại mới nhất của giống Parkellus.
- Đã ghi nhận được 1 loài thuộc giống Jensenonchus Jairajpuri & Khan, 1982 là J. sphagni. Ghi nhận giống Jensenonchus và loài J. sphagni là ghi nhận mới cho khu hệ tuyến trùng Việt Nam.

Sản phẩm đề tài:

- Các bài báo đã công bố (liệt kê): đã công bố 01 bài báo trên tạp chí thuộc danh lục ISI (SCI-Q1) và 01 bài trên tạp chí thuộc danh lục VAST2:
Vu, T.T.T. & Winiszewska, G. 2020. New record of the genus Parkellus Jairajpuri, Tahseen & Choi (Mononchida: Mononchidae) with redescription of Parkellus menzeli male in Vietnam. Academia Journal of Biology, 42(2): 29-33
Vu, T.T.T., Rybarczyk-Mydlowska, K., Susulovsky, A., Kubicz, M., Le, T.M.L. & Winiszewska, G. 2021. Descriptions of the new and known species of Parkellus Jairajpuri, Tahseen & Choi, 2001 (Nematoda: Mononchidae) and their phylogenetic position among Mononchida. Journal of Nematololy 53 (e76): 1-21
- Các bằng sáng chế, giải pháp hữu ích (liệt kê nếu có): không
- Các sản phẩm (mô tả sản phẩm, nơi lưu giữ): Bộ 50 tiêu bản cố định các loài thuộc giống Parkellus và Jensenonchus tại các địa điểm nghiên cứu, đủ tiêu chuẩn phân loại và lưu trữ.
- Đào tạo: Hỗ trợ đào tạo 01 học viên cao học đã tốt nghiệp năm 2020.

Địa chỉ ứng dụng

Kết quả nghiên cứu của Nhiệm vụ sẽ bổ sung vào danh sách thành phần loài của khu hệ tuyến trùng Việt Nam nói chung và của các Khu BTTN là địa điểm nghiên cứu của Nhiệm vụ.

Kiến nghị

- Kết quả của Nhiệm vụ là thành công bước đầu trong sự hợp tác giữa nhóm nghiên cứu và đối tác phía Ba Lan ở 2 giống Parkellus và Jensenonchus (họ Mononchidae). Chủ nhiệm Nhiệm vụ mong muốn được tiếp tục hợp tác lâu dài với phía đối tác Ba Lan trong những họ tiềm năng còn lại thuộc bộ tuyến trùng săn mồi Mononchida.
- Do tình hình dịch bệnh Covid 19 diễn biến rất phức tạp trên toàn cầu, đặc biệt là năm 2020 ở Ba Lan (Châu Âu) và năm 2021 ở Việt Nam đã ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ thực hiện Nhiệm vụ, quá trình thảo luận khoa học giữa các bên và không thể thực hiện trao đổi khoa học giữa hai bên theo kế hoạch. Do đó, Nhiệm vụ đã kết thúc chậm 4 tháng so với kế hoạch được phê duyệt. Chủ nhiệm Nhiệm vụ kiến nghị Hội đồng thông qua Nhiệm vụ không xét đến thời gian chậm tiến độ (4 tháng).

Ảnh nổi bật đề tài
1642665660111-188.thanhtam.png