Thông tin Đề tài

Tên đề tài Nghiên cứu tìm kiếm các hợp chất có hoạt tính chống loãng xương từ nguồn tài nguyên thực vật tại một số tỉnh phía Bắc Việt Nam
Mã số đề tài KHCBHH.02/19-21
Cơ quan chủ trì (Cơ quan thực hiện) TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HÀ NỘI
Thuộc Danh mục đề tài Khoa học cơ bản
Họ và tên TS. Nguyễn Hải Đăng
Thời gian thực hiện 01/01/2019 - 30/06/2022
Tổng kinh phí 1.500 triệu đồng
Xếp loại Xuất sắc
Mục tiêu đề tài

Phát hiện được các hợp chất có hoạt tính chống loãng xương in vitro từ nguồn thực vật tại một số tỉnh phía Bắc Việt Nam nhằm tạo cơ sơ cho việc phát triển các sản phẩm có hiệu quả chống loãng xương cao.

Kết quả chính của đề tài

Về khoa học:
- Đã sàng lọc hoạt tính chống loãng xương của 235 mẫu thực vật thu thập được. Kết quả cho thấy có 74 mẫu cặn chiết cho thấy tác dụng ức chế tế bào hủy xương gây ra do RANKL lên đến hơn 50%. 18 mẫu có hoạt tính tốt đã được lựa chọn thử nghiệm trên tế bào RAW 264.7 ở các nồng độ khác nhau, kết quả cho thấy khả năng ức chế tế bào hủy xương phụ thuộc nồng độ thử nghiệm. Chín mẫu có hoạt tính cũng thể hiện khả năng ức chế tế bào hủy xương trên tế bào BMM phụ thuộc vào nồng độ.
- Đã tiến hành phân lập và xác định cấu trúc được 41 hợp chất từ 3 loài thực vật lựa chọn là Bướm bạc (Mussaenda pubescens), Đinh lăng (Polycias fruticosa) và Vót vàng nhạt (Viburnum lutescens). Trong đó có 03 hợp chất mới là mussaendoside X (MP1) từ M. pubescens, 2-oxo-3β,23-dihydroxyolean-12-en-28-oic acid (VL1) và (1S,3S,9R)-megastigman-5-en-3,9,11-triol 11-O-β-D-glucopyranoside (VL7) từ V. lutescens.
- Đã đánh giá được hoạt tính chống sự hình thành của hủy cốt bào trên tế bào RAW 267.4 của các hợp chất phân lập. Kết quả cho thấy 03 hợp chất từ loài Vót vàng nhạt (VL1, VL2, và VL6), 06 hợp phất từ loài Bướm bạc (MP1- MP6), và 05 hợp chất từ loài Đinh lăng (PF5-PF7, PF9, và PF11) thể hiện tác dụng ức chế hiệu quả tế bào hủy xương gây ra do RANKL phụ thuộc theo nồng độ thử nghiệm.
- Đã lựa chọn được hai hợp chất mussaendoside O (MP3) và 23-hydroxy ursolic acid (VL2) để đánh giá cơ chế hoạt động chống loãng xương. Kết quả cho thấy MP3 thể hiện hoạt tính chống loãng xương in vitro và in vivo bằng cách chặn các đường truyền tín hiệu c-Fos và NFATc1 do RANKL gây ra. Còn VL2 ngăn chặn các đường truyền tín hiệu MAPK/AP1, NFATc1 kích hoạt bởi RANKL in vitro và in vivo và ức chế sự hoạt hóa NF-κB.
Về ứng dụng: Đã xây dựng được quy trình phân lập hợp chất tiềm năng 2-oxo-3β,23-dihydroxyolean-12-en-28-oic acid (VL1) quy mô phòng thí nghiệm với 7 bước. Hợp chất thu được có độ sạch đạt 96,8%.

Sản phẩm của đề tài:

- Bài báo thuộc danh mục SCIE:
M Gal, OH Kim, PT Tran, LT Huong, NX Nhiem, PV Kiem, NH Dang* and JH Lee*, Mussaendoside O, a N-triterpene cycloartane saponin, attenuates RANKL-induced osteoclastogenesis and LPS-induced bone loss, Phytomedicine, 105, 154378, 2022.
LT Huong, M Gal, OH Kim, PT Tran, NX Nhiem, PV Kiem, CV Minh, NH Dang* and Jeong-Hyung Lee*, 23-Hydroxyursolic acid from Viburnum lutescens inhibits osteoclast differentiation in vitro and lipopolysaccharide-induced bone loss in vivo by suppressing c-Fos and NF-κB signalling, International Immunopharmacology, 111, 109038, 2022.
LT Huong, TP Thao, DT Trang, JH Lee, BH Tai, PV Kiem, NX Nhiem, NH Dang* Anti-osteoclastogenic cycloartane saponins from Mussaenda pubescens, Natural Product Research, 2021, DOI: 10.1080/14786419.2021.2012671.
TH Le, TT Duong, PT Tran, VC Pham, HD Nguyen*, JH Lee, Anti-osteoclastogenesis potential agents from plants naturalized in Vietnam, Pharmacognosy Magazine, 17, 525-528, 2021.
NH Dang*, LD Thien, NP Minh, DT Dung, TP Thao, JH Lee, PV Kiem, NX Nhiem, Anti-osteoclastogenic activity of metabolites isolated from Viburnum lutescens Blume, Phytochemistry Letters, 45, 13-18, 2021.
- Bài báo thuộc danh mục tạp chí quốc gia:
LT Huong, LH Long, NT Dat, TP Thao, JH Lee, NH Dang*, Anti-osteoclastogenic plants from the northern parth of Vietnam, Tạp chí Dược liệu, 26(5), 307-311, 2021.
LT, Huong, DT Trang, NH Dang*, Screening for Vietnamese extracts with potential benefit for anti-osteoclastogenesis, Tạp chí Khoa học và Công nghệ, 59(4), 507-517, 2021.
LD Thien, DT Dung, NP Minh, NH Dang*, Neolignans and flavonol glycosides from the leaves of Viburnum lutescens Blume, Tạp chí Khoa học và Công nghệ, 60(2), 175-182, 2022.
- Các bằng sáng chế, giải pháp hữu ích (liệt kê)
Quyết định chấp nhận đơn hợp lệ số 19687w/QĐ-SHTT ngày 02/12/2021 cho đơn sáng chế: Hợp chất axit 2-oxo-3β,23-dihydroxyolean-12-en-28-oic và phương pháp phân lập hợp chất này từ loài vót vàng nhạt Viburnum lutescens.
- Các sản phẩm cụ thể: 01 báo cáo về hoạt tính chống loãng xương của 235 mẫu thực vật; 41 hợp chất sạch; 01 báo cáo về hoạt tính chống loãng xương in vitro của 41 hợp chất; 01 báo cáo kết quả đánh giá sâu về cơ chế hoạt động của 2 hợp chất VL2 MP3; 01 quy trình phân lập hoạt chất VL1 có hoạt tính chống loãng xương quy mô PTN có độ sạch 96,8 %. Các sản phẩm được lưu tại Trường ĐHKHCNHN.
Đào tạo 01 Thạc sỹ: Thạc sỹ Lê Đức Thiện ngành Hóa hữu cơ tại Học viện KHCN.

Những đóng góp mới

- Lần đầu tiên thành phần hóa học và hoạt tính chống loãng xương của loài V. lutescens được công bố. Trong đó, 2 hợp chất mới VL1 VL7 được xác định.
- Hợp chất mới MP1 từ M. pubescens đã được phân lập, xác định cấu trúc và đánh giá hoạt tính chống loãng xương.
- Cơ chế hoạt động chống loãng xương của hai hợp chất MP3 VL2 lần đầu được nghiên cứu và làm sáng tỏ.

Ảnh nổi bật đề tài
1671001990363-174.jpg