Nghiên cứu thành phần hoá học của 2 loài Amesiodendron chinense Merr. Hu họ Sapindaceae và Baccaurea sylvestris Lour. họ Diệp hạ châu (Phyllanthaceae) và đánh giá hoạt tính độc tế bào của một số chất chọn lọc.

Về khoa học:
- Đã thu thập mẫu thực vật và xác định tên 2 loài nghiên cứu là Amesiodendrone chinense (Merr). và Baccaurea sylvestris Lour..
- Đã phân lập được 25 hợp chất khác nhau từ 2 loài, trong đó:
* Từ loài A. chinense đã phân lập được 18 hợp chất khác nhau gồm:
-12 hợp chất được phân lập từ cao chiết lá gồm 3 hợp chất flavone C-glucoside mới là amesiflavone A (AC6), amesiflavone B (AC7) và amesiflavone C (AC8) và 9 hợp chất đã biết gồm 4 lignan (＋)-aptosimon (AC2), (+)-isolariciresinol (AC5), (-)-cleomiscosin A (AC10), (-)-cleomiscosin C (AC11); 2 steroid là β-Sitosterol (AC1) và Daucosterol (AC9); và 3 hợp chất phenol là 4-hydroxy-3-methoxybenzaldehyde (AC3), Protocatechuic acid methyl ester (AC4) và Protocatechuic acid (AC12).
- 7 flavonoid được phân lập từ hoa gồm 2 flavanol là (-)-epi-catechin (AC13) và (-)-catechin (AC14); 1 hợp chất flavone là chrysoeriol (AC15); 3 flavonol là kaempferide 3-O-β-D-glucopyranoside (AC16), astragalin (AC17) và quercetin 3-O-β-D-glucoside (AC18); và 1 hợp chất mới đã được phân lập từ lá là Amesioflavone C (AC8).
* Từ lá của B. sylvestris đã phân lập được 7 hợp chất, trong đó có 2 hợp chất triterpenoid là Friedelin (BS1) và 3β-Friedelanol (BS2); một steroid là Stigmast-4-en-3-one (BS3); một flavanol là (-)-epiafzelechin (BS4); và 3 hợp chất phenol là 4-hydroxybenzaldehyde (BS5), 4-hydroxybenzoic acid BS6 và 3,4,5-trimethoxyphenyl-β-D-glucopyranoside (BS7).
- Đã thử hoạt tính độc tế bào một số cao chiết với 4 dòng tế bào KB, LU, MCF7 và HepG2, kết quả cho thấy cặn chiết ethyl acetate phần lá của loài A. chinense có hoạt tính mạnh với tế bào KB với IC50 = 20.55 µg/ml. Tất cả các cặn chiết còn lại đều cho hoạt tính yếu hoặc không có hoạt tính với 4 dòng tế bào ung thư thử nghiệm.
- Đã chọn 7 hợp chất cho việc đánh giá độc tế bào với các dòng tế bào KB, LU, MCF7, HepG2 và SW480. Kết quả cho thấy các hợp chất AC2, AC6, AC7, AC10 và AC11 có hoạt tính độc tế bào yếu trong dãy IC50 71.0–146.0 μM và hai hợp chất AC5 và AC8 không có hoạt tính độc tế bào.
- Đã công bố được 01 bài báo Quốc tế SCI-E, 02 bài trên Tạp chí Khoa học công nghệ (VAST), Tạp chí Khoa học tự nhiên (Đại học Huế) và hỗ trợ đào tạo 01 Tiến sĩ.

Về ứng dụng: Các kết quả đạt được là cơ sở cho sự phát triển sản phẩm chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

- Lần đầu tiên nghiên cứu về thành phần hóa học và hoạt tính độc tế bào của 2 loài Amesiodendrone chinense (Merr). và Baccaurea sylvestris Lour..
- Đã phân lập và xác định cấu trúc của 3 hợp chất flavone C-glucoside mới là amesiflavone A (AC6), amesiflavone B (AC7) và amesiflavone C (AC8) từ loài Amesiodendrone chinense (Merr) đồng thời đánh giá hoạt tính độc tế bào của chúng.

- Các bài báo đã công bố (liệt kê):

1. Phytochemistry Letters 40 (2020) 105–108;
2. Vietnam Journal of Science and Technology 58 (4) (2020) 442-449;
3. Vietnam Journal of Science and Technology 58(6) (2020) 676-684;
4. Tạp chí Khoa học tự nhiên (ĐH Huế) (chấp nhận đăng).

- Hỗ trợ đào tạo 1 nghiên cứu sinh: Hồ Văn Ban, Khóa 2017-2021.

Các hợp chất phân lập được từ 2 loài có hoạt tính sinh học rất thú vị. Đề nghị tiếp tục nghiên cứu phát triển các sản phẩm chăm sóc sức khỏe cộng đồng.