Thông tin Đề tài

Tên đề tài Nghiên cứu thành phần lipid và khảo sát hoạt tính sinh học của lớp chất lipid của các sinh vật biển trong chuyến khảo sát tàu “Viện sỹ Oparin” lần thứ 5 trong vùng biển Việt Nam. Mã số: VAST.HTQT.NGA.15/16-17
Cơ quan chủ trì (Cơ quan thực hiện) Viện Hoá học các hợp chất thiên nhiên
Thuộc Danh mục đề tài Nhiệm vụ Hợp tác Quốc tế
Họ và tên GS. TS. Phạm Quốc Long
Thời gian thực hiện 01/01/2016 - 01/01/2017
Tổng kinh phí 800 triệu đồng
Xếp loại Xuất sắc
Mục tiêu đề tài

Xây dựng bộ dữ liệu về lipid các mẫu thu được bằng tàu khảo sát Akademik Oparin lần thứ 5 trong vùng biển Việt Nam bao gồm: hàm lượng lipid tổng, thành phần axit béo, thành phần các lớp chất lipid, khảo sát hoạt tính sinh học của các lớp chất lipid trong các đối tượng San hô, Da gai, Hải miên, Thân mềm.

Kết quả chính của đề tài

- Về khoa học:

  • 34 mẫu sinh vật biển, gồm 17 mẫu San hô, 8 mẫu Da gai, 7 mẫu Hải miên, 1 mẫu Rong cỏ biển và 1 mẫu Thân mềm đã được tiến hành nghiên cứu và thu được toàn bộ số liệu về hàm lượng lipid tổng, thành phần và hàm lượng các lớp chất lipid, các axit béo (31/34 mẫu), các lớp chất phospholipid.
  • Đã tiến hành đánh giá sơ bộ hoạt tính sinh học 34 dịch chiết lipid tổng của các mẫu nghiên cứu: hoạt tính kháng vi sinh vật kiểm định; hoạt tính gây độc tế bào trên 2 dòng tế bào ung thư cổ tử cung (Hela) và ung thư gan (HepG2); hoạt tính chống oxy hóa. Dựa vào kết quả đánh giá đã xác định được các mẫu thuộc nhóm Da Gai, Hải Miên, Thân Mềm, Rong cỏ biển có hoạt tính kháng vi sinh vật kiểm định cao. Trong đó, đáng chú ý là các mẫu có kí hiệu, HM 09-LS (Acanthella hispida), HM 01-CC (Plakortis lita) và Sò 01-VPIII (Barbatia decussata) kháng từ 5-6 vi sinh vật kiểm định. 16/35 mẫu biểu hiện hoạt tính ức chế sự sinh trưởng tế bào ung thư gan (HepG2). Các mẫu thuộc nhóm Mẫu Hải Miên có hoạt tính ức chế tế bào ung thư cao hơn các nhóm còn lại; Các mẫu sinh vật biển không có hoạt tính đối với hoạt tính chống oxi hóa.
  • 8 mẫu đại diện cho các nhóm đối tượng: San hô mềm SHM 05-CLC, (Lobophtum sp.), SHM 09-LSI (Lobophytum sp1.), Hải miên HM 09-LS (Acanthella hispida), HM 01-VNT (Plakortis lita), Sao biển SB02-CLC (Culcita novaeguinea), SB 01-VNT (Culcita novaeguineae), Rong biển RB 01-LS (Turbinariaornata), Sò 01-VPIII (Barbatia decussata) được tiến hành phân lập các lớp chất lipid trung tính và các lớp chất phospholipit phân cực để thử hoạt tính sinh học: Kết quả thử nghiệm cho thấy: lớp PE- SB 01-VNT Culcita novaeguineae có biểu hiện hoạt tính ức chế sự tăng sinh tế bào ung thư cổ tử cung (HeLa) khi sàng lọc hoạt tính ở nồng độ mẫu đến 50µg/mL (68,3±0,8%) và lớp PE- Sò 01-VPIII Barbatia decussata thể hiện có hoạt tính (69,4±1,5%) đối với dòng tế bào ung thư gan (Hep-G2). 7 phân lớp gồm: lớp MADG- SHM 05-CLC Lobophtum sp., lớp ST- Sò 01-VPIII Barbatia decussata, lớp PE, PC- SHM 09-LS Lobophytum sp1., Lớp PC- HM01-VNT Plakortislita, lớp PE- SB 01-VNT Culcita novaeguineae, lớp PC- RB 01-LS Turbinariaornata thể hiện có hoạt tính kháng chủng vi sinh vật E.coli với nồng độ ức chế tối thiểu MIC từ 12,5-50µg/mL.

- Về Hợp tác quốc tế:
 Với sự hỗ trợ về máy móc thiết bị tối tân và những phương pháp phân tích hiện đại của các chuyên gia Nga, đề tài đã thực hiện 01 lượt đoàn ra sang trao đổi và làm việc tại phòng thí nghiệm Hóa sinh so sánh – Viện sinh vật biển Zhirmunsky – Phân viện Viễn Đông Viện HL Khoa học LB Nga, phối hợp thực hiện nghiên cứu để thu được các kết quả khoa học của đề tài; tham gia đón 01 lượt đoàn vào.
Kết quả của nhiệm vụ đã được công bố trên 01 bài báo quốc tế (SCIE), 02 bài báo trong nước (đã được chấp nhận đăng), đang góp phần đào tạo 01 NCS.

- Về đào tạo:
đang góp phần đào tạo 01 NCS
Họ tên NCS: Nguyễn Bá Kiên (thời gian 06/2017-06/2021)
Tên luận án: Nghiên cứu thành phần lipid và các dạng phân tử của phospholipid từ loài san hô thủy tức Việt Nam.

Một số hình ảnh của đề tài:

pqlong1

pqlong2

Những đóng góp mới

Lần đầu tiên các đối tượng Da gai, Hải miên, thân mềm được thực hiện những nghiên cứu sâu về thành phần các lớp chất trong lipit tổng và thử hoạt tính sinh học của các lớp chất phân lập được. Đã tìm được trong phân lớp PE của loài sao biển Culcita novaeguineae thu thập ở vịnh Nha Trang và phân lớp PE của loài Sò Barbatia decussata thu ở vịnh Vân Phong có khả năng gây độc tế bào trên các dòng tế bào ung thư cổ tử cung (HeLa) và dòng tế bào ung thư gan (Hep-G2).

Sản phẩm đề tài

Các bài báo đã công bố (03 bài), trong đó có 01 bài công bố trên tạp chí quốc tế thuộc danh sách SCIE, 02 bài đã được chấp nhận đăng trên tạp chí quốc gia.
1. T.V. Bosh, P. Q. Long (2017); Comparison of the composition of wax ester molecular species of different coral groups (subclasses Hexacorallia and Octocorallia); Russian Journal of Marine Biology, V 43, N 6, p 436-443
2. Phạm Quốc Long và cs. (2018) So sánh thành phần lipid mẫu san hô mềm Sinularia brassica thu thập ở các địa điểm khác nhau trong vùng biển Việt Nam; Tạp chí Khoa học và công nghệ biển (đã được chấp nhận đăng)
3. Phạm Quốc Long và cs. (2018), Nghiên cứu thành phần, hàm lượng lipit tổng và các lớp chất lipit của một số loài san hô cứng và san hô mềm ở Vịnh Nha Trang Việt Nam. Tạp chí Khoa học và công nghệ biển (đã được chấp nhận đăng).

Sản phẩm Các sản phẩm khác (1 sản phẩm): đang góp phần đào tạo 01 NCS.Nguyễn Bá Kiên (thời gian đào tạo 06/2017-06/2021) với đề tài luận án: “Nghiên cứu thành phần lipid và các dạng phân tử của phospholipid từ loài san hô thủy tức Việt Nam” do TS. Lưu Văn Huyền và TS. Trịnh Thị Thu Hương hướng dẫn. Đã có một bài báo được chấp nhận đăng trên tạp chí quốc gia.

Kiến nghị

Ch? nhi?m ?? tài xin ?? xu?t ???c ti?p t?c tri?n khai ?? tài h?p tác qu?c t? song ph??ng theo h??ng nghiên c?u v? Lipit trong sinh v?t bi?n Vi?t Nam ?? t? ?ó, xây d?ng ???c b? d? li?u ??y ?? v? l?nh v?c này, nh?m t?o c? s? khoa h?c ??nh h??ng cho nh?ng ngành nghiên c?u khác c?ng nh? nh?m ?ánh giá, khai thác và s? d?ng h?p lý ngu?n tài nguyên thiên nhiên bi?n Vi?t Nam.