Thông tin Đề tài

Tên đề tài Nghiên cứu thành phần hóa học, tác dụng sinh học của rễ cây Prismatomeris memecyloides Craib. và định hướng tạo chế phẩm tăng cường sinh lực nam giới. Mã số: VAST. ĐLT.0/15-16
Cơ quan chủ trì (Cơ quan thực hiện) Viện Hoá học các hợp chất thiên nhiên
Thuộc Danh mục đề tài Hướng Đa dạng sinh học và các hợp chất có hoạt tính sinh học (VAST04)
Họ và tên ThS. Trần Thu Hường
Thời gian thực hiện 01/01/2015 - 01/01/2017
Tổng kinh phí 500 triệu
Xếp loại Xuất sắc
Mục tiêu đề tài

Nghiên cứu thành phần hóa học của rễ cây Côngsêlên (Prismatomeris memecyloides Craib.) và phát hiện nhóm hợp chất có tác dụng tăng cường chức năng của cơ quan sinh sản của chuột đực. Bước đầu nghiên cứu tạo chế phẩm tăng cường sinh lực nam giới từ rễ cây Côngsêlên.

Kết quả chính của đề tài

- Về khoa học:
•    Đã thu, xác định tên khoa học và xây dựng hồ sơ thực vật của loài Prismatomeris memecyloides Craib. (tên thường gọi: lang trang dạng sần, côngsêlên).
•    Đã phân lập và xác định cấu trúc hóa học của 7 hợp chất từ cao cồn rễ Côngsêlên, bao gồm: damnacanthal (1); lucidin-ω-methyl ether (2); 3-methylalizarin (3); rubiadin-3-methyl ether (4),  1-O-methylrubiadin 3-O-primeveroside (5), asperulosidic acid (6) và aitchisonide A (7).
•    Hai phân đoạn là PM1 có thành phần chính giàu các hợp chất anthraquinone và PM2 có thành phần chính giàu các anthraquinone glycosid và iridoid glucosid đã được phân lập từ cao cồn 700 của rễ cây Côngsêlên
•    Đã  nghiên cứu in vivo tác dụng androgen của cao nước và cao cồn 700 của rễ cây Côngsêlên bằng thử nghiệm Hershberger bioassay trên mô hình chuột cống đực non thiến và không thiến.  Phát hiện cao chiết cồn 700 rễ cây Côngsêlên ở liều 630mg/kg/ngày có tác dụng androgen trên mô hình chuột non thiến.
•    Đã nghiên cứu tác dụng androgen của nhóm hoạt chất PM1 (thành phần chính giàu anthraquinone) và PM2 (thành phần chính giàu anthraquinone glycosid và iridoidglucosid) từ cao cồn 700 của rễ cây Côngsêlên trên mô hình chuột cống đực non thiến và không thiến. Kết quả nghiên cứu cho thấy nhóm hoạt chất PM1 và PM2 có tác dụng androgen ở các liều 150mg/kgP và 750mg/kgP trên mô hình chuột cống đực non thiến và không thể hiện tác dụng androgen trên mô hình chuột cống đực non không thiến. Trong đó, PM2 thể hiện tác dụng androgen mạnh hơn thông qua làm tăng khối lượng 5 cơ quan sinh dục đực và tăng nồng độ testosteron trong máu của chuột cống đực non thiến.
•    Đã đánh giá khả năng ức chế enzym phosphodiesterase 5 (PDE-5) in silico của 7 hợp chất (1 - 7), kết quả cho thấy 05 hợp chất anthranoid (1-5)đều có tác dụng ức chế enzym PDE-5 với giá trị pIC50 8.24 – 7.87 M. Trong đó, hợp chất chính 1-O-methylrubiadin 3-O-primeveroside(5) thể hiện độc tính thấp và hoạt tính ức chế enzym PDE-5 in silico cao tương đương với thuốc thương mại sildenafil (Viagra) và tanadafil (Cialis).Các kết quả này đã cho thấy anthraquinone và anthraquinone glycoside có thể là các hợp chất tiềm năng cho điều trị bệnh RLCD nam giới.
•    Đã đánh giá khả năng ức chế enzym IDO của 5 hợp chất (2, 3, 4, 6, 7), kết quả cho thấy hai hợp chất irioid glucosid số 6 và 7  có khả năng ức chế enzym IDO trên 90%.
•    Đã nghiên cứu xây dựng quy trình chiết xuất lượng lớn nhóm hoạt chất PM2 (thành phần chính giàu anthraquinone glycosid và irioid glucosid) và hợp chất 1-O-methylrubiadin 3-O-primeveroside (5).
•    Đã xây dựng chế phẩm CÔNGSÊLÊN từ nhóm hoạt chất PM2 và xây dựng TCCS cho chế phẩm CÔNGSÊLÊN có tác dụng tăng cường miễn dịch và hỗ trợ điều trị yếu sinh lý ở nam.
•    Đã nghiên cứu độc tính cấp và bán trường diễn của chế phẩm CÔNGSÊLÊN trên chuột và thỏ. Kết quả nghiên cứu cho thấy chế phẩm CÔNGSÊLÊN không độc và an toàn trên động vật nghiên cứu.
- Về ứng dụng:
•    Đã xây dựng quy trình phân lập nhóm hợp chất PM2có tác dụng androgen tốt ở quy mô 8kg nguyên liệu/mẻ. Đã tiến hành sản xuất 2 mẻ, thu được 576 g sản phẩm.
•    Đã xây dựng quy trình phân lập lượng hợp chất 1-O-methylrubiadin 3-O-primeveroside có tác dụng ức chế enzym PDE-5 tốt, đã thu được 2,8 g hợp chất sạch (hiệu suất khoảng 0,035%).
•    Đã xây dựng chế phẩm CÔNGSÊLÊN từ nhóm hoạt chất PM2 của cao cồn 700rễ cây Côngsêlên. Chế phẩm có tác dụng bồi bổ sức khỏe, tăng cường miễn dịch và hỗ trợ điều trị yếu sinh lý nam giới.

Hình ảnh của đề tài:

tthuhuong1

Những đóng góp mới

•    Lần đầu tiên đã phân lập và xác định cấu trúc hóa học của 7 hợp chất (1-7) từ rễ cây Côngsêlên, trong đó có 1 hợp chất chính là 1-O-methylrubiadin 3-O-primeveroside (5). Kết quả cho thấy rễ cây thuốc Côngsêlên có thành phần chính anthranoid, irioid và các glycosid.
•    Đã phát hiện cao chiết cồn 700 và hai nhóm hoạt chất PM1 và PM2 của cao chiết cồn 700 rễ từ cây Côngsêlên có hoạt tính androgen trên mô hình chuột cống đực non thiến. Trong đó, nhóm hoạt chất PM2 thể hiện tác dụng androgen mạnh hơn thông qua làm tăng khối lượng 5 cơ quan sinh dục đực và tăng nồng độ testosteron trong máu của chuột cống đực non thiến.
•    Lần đầu tiên các hợp chất anthraquinone, anthraquinone glycosid và irioid glucosid từ rễ cây Côngsêlênđược đánh giá tác dụng ức chế enzym PDE-5 trên in silico. Đã phát hiện các anthraquinone và anthraquinone glycoside đều thể hiện tác dụng ức chế enzym PDE-5 tốt, trong đó 01 anthraquinone glycoside là 1-O-methylrubiadin 3-O-primeverosidecó tác dụng ức chế enzym PDE-5 trên in silico mạnh nhất và tương đương thuốc thương mại điều trị rối loạn cương dươngsildenafil (Viagra) và tanadafil (Cialis).
•    Lần đầu tiên các anthraquinone và irioid glucosid phân lập từ rễ cây Côngsêlên được đánh giá hoạt tính ức chế enzym IDO trên in vitro. Đã phát hiện rahai hợp chất irioid  glucosid (6, 7) có tác dụng ức chế enzyme IDO trên 90% và một hợp chất lucidin-ω-methyl ether (2) trên 80%.
•    Đã xây dựng quy trình chiết xuất tạo chế phẩm Côngsêlên và xây dựng TCCS của chế phẩm.

Sản phẩm đề tài

- Các bài báo đã công bố: Đề tài công bố 02 bài báo trong nước, 01 bài báo quốc tế (SCIE).
•    Bài báo quốc tế (01): Nguyen Manh Cuong, Tran Thu Huong, Pham Ngoc Khanh, To Dao Cuong, Ottavia Spiga,Alfonso Trezza, Ninh The Son, In silico screening of anthraquinones from Prismatomeris memecyloides as novel Phosphodiesterase type-5 inhibitors (PDE-5Is),  Revista Internacional de Andrologia. Đã chấp nhận đăng.
•    Bài báo trong nước (02):
1)    Trần Thu Hường, Nguyễn Ngọc Hiếu, Vũ Thị Hà, Nguyễn Viết Cường, Tô Đạo Cường, Ninh Thế Sơn, Đoàn Thị Vân, Ngũ Trường Nhân, Phạm Ngọc Khanh, Nguyễn Mạnh Cường. Bước đầu nghiên cứu thành phần hóa học rễ loài Côngsêlên (Prismatomeris memecyloides),Tạp chí Hóa học,53 (6e1,2) p. 342-346 (2015) (ISSN 0866-7144).
2)    Trần Thu Hường, Đậu Thùy Dương, Vũ Thị Hà, Tô Đạo Cường, Ninh Thế Sơn, Phạm Ngọc Khanh, Nguyễn Trần Giáng Hương, Nguyễn Mạnh Cường. Nghiên cứu hoạt tính androgen  của rễ câyCôngsêlên (Prismatomeris memecyloides) trên chuột cống đực. Tạp chí Y học Việt Nam.Đã chấp nhận đăng.
•    Hội nghị trong nước (01)
Trần Thu Hường, Nguyễn Ngọc Hiếu, Vũ Thị Hà, Nguyễn Viết Cường, Tô Đạo Cường, Ninh Thế Sơn, Đoàn Thị Vân, Ngũ Trường Nhân, Phạm Ngọc Khanh, Nguyễn Mạnh Cường. Bước đầu nghiên cứu thành phần hóa học rễ loài Côngsêlên (Prismatomeris memecyloides), Hội nghị kỹ thuật công nghệ Hóa học toàn quốc Việt Nam, lần thứ 2. Hà Nội, 29/11-1/12/2015.
- Các bằng sáng chế, giải pháp hữu ích: đang soạn thảo.
- Các sản phẩm cụ thể: Chế phẩm CÔNGSÊLÊN, lưu giữ tại phòng Hoạt chất sinh học-Viện Hóa học các hợp chất thiên nhiên

Kiến nghị

- T?p th? các cán b? th?c hi?n ?? tài kính ?? ngh? Vi?n Hàn lâm khoa h?c và Công ngh? Vi?t Nam và Vi?n Hóa h?c các h?p ch?t thiên nhiên t?o ?i?u ki?n giúp ?? ?? có th? ti?p t?c phát tri?n k?t qu? ?? tài theo h??ng nghiên c?u t?o ch? ph?m d??c ph?c v? cu?c s?ng.
    - H? tr? ti?p t?c nghiên c?u sâu h?n v? tác d?ng c?a r? cây Côngsêlên lên hành vi tình d?c trên chu?t và chu?t b? suy gi?m sinh s?n b?i natrivalproat.
-  Phát tri?n s?n ph?m CÔNGSÊLÊN, có tác d?ng t?ng c??ng s?c kh?e, t?ng c??ng mi?n d?ch và h? tr? ?i?u tr? y?u sinh lý nam gi?i.